"Een esthetische beschouwing van kunst schiet tekort, omdat ze het zwaartepunt 
In het sculptuurblog staan artikelen gebaseerd op een enkel kunstwerk.
- Gegevens
De illusie van de werkelijkheid
DordtYart 2014, Artist in Residence: Kay Schuttel
Het is zaterdag 27 september 2014. In de hal van DordtYart beklimmen we de ijzeren trap en komen op de eerste verdieping, in een ruimte van ca. 20x 20 meter. De ruimte ligt aan de voor- en zijkant aan de straat met ramen die uitkijken op de Merwede.In de ruimte hebben drie kunstenaars hun architecturale werk opgesteld. Een van hen is Kay Schuttel (1985).
In de hoek bij de ramen heeft ze op ooghoogte een IPad opgehangen, die life verbonden is met de buitenwereld, om precies te zijn met zicht op een pad dat vanaf DortYart naar de Merwede loopt, circa honderd meter vanaf dit gebouw.
In het echt zien we hetzelfde, alleen op ware grootte. Het wandelpad, dat vanaf de weg voor het pand langs loopt, eindigt bij het water. Er staan wat houten keten op de kade en er lopen wat mensen. Datzelfde zien we dus ook op de monitor van de IPad. Het maakt ons nieuwsgierig, wat is er zo boeiend aan het uitzicht, dat het ook nog eens te volgen is op een schermpje? Dan zien we onder de Pad drie koptelefoons hangen. Als we ze opzetten, verschijnt uit het niets een jonge vrouw met woest opgestoken haren die iets pakt en daarmee in hoog tempo wegloopt.
- Gegevens
Dames en Heren,
Ik denk wel dat iedereen hier aanwezig, het werk van Tom Claassen kent. Bijvoorbeeld de beroemde olifanten bij Almere, of het paard in Utrecht. Natuurlijk kennen we ook allemaal de liggende houten mannen in het Kröller-Müller en de hangende houten mannen in de Anningahof. Dan is er nog de kwijlende hond in Tilburg en niet te vergeten de twee ongelooflijk zittende zwarte sneeuwmannen op Schiphol. U hoort het al: wat al die beelden gemeen hebben is een naam, en die naam zegt iets over wat je ziet. Het is niet alleen een naam, het benoemt tegelijkertijd het onderwerp. Daar komt nog iets bij: al deze beelden kennen wij omdat ze gewoon buiten, niet in een museum staan. Zomaar ergens langs de snelweg, op een plein, of in een beeldentuin, in een stadspark of op een luchthaven. Zelfs kennen we een nijlpaard van Tom Claassen in een sluis in Amsterdam. Gewoon buiten, in wat wij, kunsthistorici noemen: de openbare ruimte.
- Gegevens
Dames en heren, Geachte familie, Vrienden en vriendinnen,
Beste Maartje,
“Maartje Korstanje ontvangt de culturele prijs van de stad Goes”.
Even in laten werken: de culturele prijs. Niet: de kunstprijs, ook niet: de prijs voor de beeldhouwkunst, nee de prijs voor de cultuur. Iets voor iedereen dus, voor alle mensen, want alle mensen samen zijn de cultuur. En de prijs is bedoeld voor iets wat alle mensen raakt, niet alleen de kunstliefhebbers of beeldhouwfans.
- Gegevens
|
|
Van ballet ben ik gaan houden door Rodin. Hij wees op het belang ervan, de schoonheid en de betekenis voor sculptuur. Hoewel die betekenis pas later door mij begrepen werd, het ging eerst vooral om de schoonheid. Misschien was het de fameuze studie naar Nijinsky, misschien waren het de tere, snelle aquarellen, zoals zijn serie Cambodjaanse dansers, die hij tekende in Marseille. De danser Nijinsky (?) 1912 |
- Gegevens
 |
Petrified Nike 2011-2012 Soms brengt een kunstwerk je van je stuk. Nog voor je het goed bekeken hebt roept het al een emotie in je op. Wetenschappers maken onderscheid tussen emotie en gevoel: emotie is je lichamelijke reactie: je hart klopt sneller, je bloost, je raakt opgewonden. Gevoel komt daarna, het is het bewust worden van je emotie, dat het tot je doordringt dat je opgewonden bent, of verlegen. |
- Gegevens
 |
Nou is een beeldhouwwerk of sculptuur natuurlijk niet zomaar een ‘ding’. Het is geen trein, geen schilderij en geen foto. Het is geen gebruiksvoorwerp. Je kunt er niet in rondrijden, of een sinaasappel mee uitpersen. Je kunt het niet gebruiken. Een sculptuur heeft – vaak – een speciale bedoeling. | |||||||||||||||||||
- Gegevens
Een beeldhouwwerk, of sculptuur, is altijd een ding. Het is altijd iets dat gemaakt is van materiaal. Iets dat bestaat omwille van zichzelf. Iets dat op de eerste plaats zichzelf is. Zoals ons lichaam op de eerste plaats ons lijf is, en niet de drager van ons hoofd.
- Gegevens
 |
| Wat te denken van deze wand in het museum De Fundatie in Zwolle? Vijf werken van Marino Marini, allemaal even indrukwekkend. Verwijzingen naar Federico Fellini en Pablo Picasso in krachtige, besliste lijnen en uitgewoekerde vlakken: de beeldhouwer waagt zich ook op het platte vlak. |
- Gegevens
|
|
Het narcoticum van onze tijd heet ‘snelheid’ staat er in keurige letters geschreven op een deur, die met schoolbordverf is behandeld. Daaronder schuivend tergend langzaam krasdia’s uit de 70er jaren langs, terwijl Hans trompet speelt als echo op muziek die ergens anders vanuit de ruimte klinkt. Een filmloop uit de beginjaren van de automobiel, herhaalt in het huisje eindeloos een racewagen, die in de strobalen langs het circuit terechtkomt. Intussen omwikkelen Jan en Silvia het houten Dwaal Huis met folie. Een performance van trage acties, die, integraal gefilmd door Bert, dadelijk op de Facebook pagina ‘Dwaal Huis’ zal verschijnen. (https://www.facebook.com/dwaal.huis) | |
- Gegevens
 |
Is dit een biddende figuur? Weggelopen van een Italiaans renaissance schilderij? Deze mensachtige is er een in een complete installatie vol vreemde wezens. Ze zijn gemaakt van in plastic afgegoten gezichten, handen en voeten, die op constructies van betonijzer zijn gemonteerd. Over de constructies zijn plastic repen als geplette fietsbanden gedrapeerd. Het zijn geen lichamen, want de constructies zijn geen skeletten, en de plastic repen bedekken geen inwendige organen en spieren. Als laatste bewerking werd het geheel in één loodgrijze verfkleur gespoten. | |
| Venetians 2013 Pawel Althamer IJzer/plastic detail |
‘Aliens’ noemt de beeldhouwer ze in een interview, en ‘wij zijn een bemanning van een ruimteschip’ zegt hij in dezelfde ademtocht. Kortom: wij zijn die vreemdelingen, die buitenaardse wezens. |
- Gegevens
 |
Waarom is deze sculptuur op de Biënnale dan wel kunst? Daarover gaat het in dit artikel. Had ik maar beter gekeken, denk ik nu. Drie keer ben ik bij het beeld geweest en de details doemen vluchtig op en verdwijnen dan weer snel uit mijn herinnering. Ik kan ze niet vasthouden en alleen mijn gevoel van daar nog herinneren. Ooit antwoordde een cursiste me, toen ik zei dat ik zo hebberig was dat ik die beelden wilde bezitten: ‘maar als je ze eenmaal gezien hebt, zijn ze toch al van jou?’ Dat is dus niet zo, blijkt nu. Sculptuur is belangrijk door zijn aanwezigheid. Een beeldhouwwerk is gemaakt om bij je te zijn. Foto’s en herinneringen zijn niet voldoende. |
|
| Matthew Monahan Hephaestus 2013 Staal en gepatineerd brons H= ca. 450cm |
- Gegevens
Hieronder staat de inleiding die ik uitsprak
op zondag 8 september 2013 bij de opening van
Jan Radersma en Wijnand Zijlmans
bij de Villa Stille Wille
De Villa Stille Wille
Beeldenbos en Kunstpaviljoen
Beekersberg 5
5066 CT Moergestel
Openingstijden: zaterdag en zondag 13.00-18.00 uur,
door de week op telefonische afspraak 013-5132945
- Gegevens
 |
Soms blijkt dat een kunstwerk al jaren in je ligt te sluimeren. Het kan worden gewekt door een onverwachte ontmoeting. Dan verschuift het van zijn onbestemde innerlijke plek naar een verzameling die je onbedoeld, maar uitermate zorgvuldig, in je binnenste opbouwt. Als het kunstwerk zich daar voegt komt die verzameling heel even vol in je bewustzijn en raak je stil van ontroering. De verzameling die jij bent, is rijker geworden. |
- Gegevens
 |
Zondag 12 mei 2013. Moederdag. Bosgebouw ‘Het Genie’ naast de geitenboerderij in het Amsterdamse Bos. De aftrap van de openluchttentoonstelling in het Amsterdamse Bos, wordt gedaan door Sya van ’t Vlie. Zij spreekt als eerste tijdens het symposium met als onderwerp 'Wat is Natuurkunst?' Na haar volgen nog drie sprekers: Henk van Bennekum, Adri de Fluiter en Johan Sietzema, alle drie beeldhouwers. De sfeer is goed, het publiek - 50 man, waarvan de helft beeldhouwers, luistert en discussieert geïnteresseerd. |
- Gegevens
 |
Bijna wulps. Maar toch star. Een raadsel. Een voorwerp zonder functie. Het houdt de aandacht vast, omdat elk onderdeel zichzelf is, maar in een onnatuurlijke samenhang. Het zou om moeten vallen. Jammer genoeg maakt de foto het plat. Op de afbeelding kun je niet goed zien dat het onderste deel van de tak schuin naar voren komt. Door een soort halve knoop in de tak verandert hij van richting. Maar het is geen knoop, de tak raakt zichzelf nergens. Het is een respectvol ‘pardon meneer, mag ik u even passeren’ van de tak tegen zichzelf. Hij had zich niet door zichzelf heen kunnen werken, als het bovenste of onderste bolletje er al op had gezeten. |
|
| Zonder titel, 2013 Klaus Baumgärtner hout beschilderd hoogte = 29 cm |
Zo vertellen de ronde bolletjes ons dat er eens een takje was, dat met zichzelf in de knoop was geraakt. Het had zichzelf niet meer in de hand. Dat moest nu echt eens afgelopen zijn Dus werd het verankerd en afgetopt. |
- Gegevens
 |
Wit (Ex-voto’s) Katrien Vogel Papier maché (?) h = ca. 260 cm Dit is de eerste sculptuur die je ziet wanneer je de Oude Kerk in Amsterdam binnen loopt. Het is meer dan twee meter hoog, hangt tegen een witgepleisterde muur, midden onder een gotisch raam, niet ver van een kolom. Het doet denken aan knekels en een druiventros. Het is gemaakt door Katrien Vogel. Ik schreef al eerder over werk van haar op dit weblog, in 2008, en daarna elk jaar weer. |
- Gegevens
 |
Hoe pak je dat aan, meer dan veertig moderne kunstwerken in één oude kerk? En wat voor een kerk: Nederlands meest roemruchte, dé Oude kerk, in het hart van Amsterdams ‘red light district’. Het wemelt er van toeristen die netjes hun entree betalen om het godshuis in deze liederlijke stad te zien, en de - heerlijk verwarmde - toiletten te bezoeken. Dit godshuis is nu een tempel voor de kunst, de kunst van het Beeldhouwerscollectief ABK, nog tot en met zondag 14 april. |
- Gegevens
 |
Unintentionally Keloid Mensen deinzen terug voor het beeld. Wat hangt daar nou? Oh wat gruwelijk, is het vlees? Nee joh, het is toch geen vleeshaak. En dat bloed is niet echt. Goddank. Maar het lijkt wel echt op vlees, alleen zit er iets anders tussen. Is dat van een paardenzadel? Dichterbij, kijken, ruiken, afblijven. Het is afstotelijk en meeslepend tegelijk. Als je het eenmaal hebt zien hangen laat het je niet meer los. |
- Gegevens
|
‘Ik begin met een alledaagse ervaring’ schrijft Alva Noë in zijn boek Varietes of Presence. ‘Je gaat naar een kunstgalerie en je kijkt naar een kunstwerk in een onbekende stijl van een kunstenaar die je niet kent. Het gebeurt, soms, in een situatie als deze, dat je het kunstwerk vlak vindt, of ondoorzichtig. Je snapt het niet. Het is ondoorgrondelijk.’ ‘Maar je geeft het niet op. Je kijkt nog intenser; misschien heb je in je herinnering een beeld dat er enigszins op lijkt. Je leest de titel en dat geeft je al een idee. Je hoort toevallig hoe iemand in de galerie commentaar levert over het kunstwerk - bijvoorbeeld over hoe het gemaakt is. Of misschien ben je met een vriend en praat je er over wat er in het kunstwerk zit’. |
|
| Unintentionally Keloid (Onopzettelijk littekenweefsel) Berlinde De Bruyckere was/epoxy/hout/ijzer/ leer/touw/stro 115 x 55 x 65 cm Museum Beelden aan Zee |
‘Nu kan er iets heel opmerkelijks optreden. Het werk gaat voor je open; het ontsluit zijn gezicht voor je; je kunt er nu naar binnen kijken en zijn samenstelling waarderen. Het kunstwerk is nu aanwezig voor jou als betekenisvol’. |
- Gegevens
 |
Zouden ze het in Beelden aan Zee vermoed hebben? Van dit onwaarschijnlijke tijdvak in Italië, waarin de paus per helikopter naar zijn pensioen vliegt, terwijl Berlusconi per stembus op aarde terugkeert? Zouden ze daar in Beelden aan Zee gedacht hebben: dát moeten we NU hebben, niet één, nee, twéé Italiaanse kunstenaars? De kerk en de staat, die elkaar NOOIT loslaten? En heet daarom die tentoonstelling ‘Timeless’, letterlijk ‘tijdloos’ maar misschien beter te vertalen met ‘van alle tijden’? |
|
|
Regeneration 2012 |
Zit daarom deze Berlusconi-boeddha pontificaal in de entree van de tentoonstelling, met op zijn schoot het hert van Hubertus? Of verbeeld ik het me, omdat ik nu eenmaal behept ben met mijn eigen TIJDPERK… |