Exchange 2022
Rob Voerman (1966, Deventer, Holland)
aluminium, glas, plexiglas, hout, bankbiljetten.
Exchange exterieur in Watou tijdens het kunstenfestival 2022
Rob Voerman mailde mij onderstaande tekst en de foto's die hierbij horen, voor de opening van het kunstenfestival in Watou (B) op 2 juli 2022:
“Exchange” – Rob Voerman
Een grens kan een fysieke grens zijn, maar het kan ook een grens zijn waarbij men het bestaande achter zich laat en de gedachten vrij laat en het ondenkbare tracht te denken.
Waar men vroeger Belgische francs tegen Franse francs moest wisselen en vise versa, kan men nu euro’s inwisselen tegen nieuwe valuta.
Valuta, waarbij de waarde niet is gebaseerd op goud, schulden of zo U wil, op niets, maar op meer wezenlijker zaken.
We leven in een tijd waarin veel bestaande systemen niet meer te lijken werken of zelf tegen ons lijken te werken. Een tijd dus, die vraagt om radicale, haast utopische manieren van denken, om oplossingen te zoeken voor de problemen van onze tijd. Één van die problemen, die Voerman zelf al zijn leven lang bezig houdt is het verdwijnen van de regenwouden en verlies van biodiversiteit. Iets wat in het project in Watou een grote rol speelt.
In de installatie hier in Watou introduceert Voerman, samen met vertegenwoordigers van 3 inheemse dorpen in Noord-Oost Suriname een nieuw soort geld gebaseerd op de vitaliteit van lokale gemeenschappen en de toestand van de regenwouden. De dorpen zijn: Bigi Ston, Pierre Kondre en Alfonsdorp.
Een rekenmodel gerelateerd aan de behoeften en de staat van de dorpen in Suriname van de lokale gezondheidszorg, behoud van cultuur en taal en bescherming van het bos, bepaalt de inruilwaarde tussen de “Equator” en de euro.
Voor de dorpen in Suriname is behoud van cultuur en taal belangrijk. Goed onderwijs, waarbij ook de lokale geschiedenis en hun oorspronkelijke taal wordt onderwezen, en gezondheidszorg, waarbij de oorspronkelijke gezondheidszorg dmv. kruiden, etcetera is iets, wat momenteel volledig ontbreekt.
Worden dit soort voorzieningen meer en meer gerealiseerd, dan wordt de inruilwaarde van de Equator hoger. Worden de omstandigheden slechter en gaat het aantal voorzieningen achteruit, dan is er meer geld nodig en wordt de inruilwaarde van de Equator lager.
Equator Bigiston voorzijde
Equator Bigiston achterzijde
Binnen het project in Watou wordt de context van Suriname afgezet tegen die van Watou en de Westhoek (Zuid-West België -red.JD).
Want hoewel erg verschillend en mijlenver uit elkaar, lokale problemen zijn vaak globale problemen en vise versa. Waar Watou vroeger vele tientallen winkels, cafe’s, etcetera telde, zijn deze tegenwoordig op twee handen te tellen.
Vandaar dat er naast biljetten van de 3 dorpen, ook 3 biljetten gerelateerd aan Watou worden geintroduceerd. De laatste vormgegeven door kunstenaar Pol Bonduelle afkomstig uit Watou zelf. Ook voor de waarde van de biljetten van Watou geldt een rekenmodel. Aan het geld van Watou ging een klein onderzoek aan vooraf in de vorm van een aantal workshops.
Euro’s kunnen in dit “grenswisselkantoor” ingewisseld worden en het alternatieve geld kan weer uitgegeven worden in Café La Frontière Belge of worden verzameld.
De uiteindelijke opbrengst vloeit in zijn geheel terug naar de dorpen. De geld-eenheid wordt later ook in Suriname zelf geintroduceerd.
Naast het feit dat het geld van de dorpen in Suriname, aandacht genereert tav de problemen die spelen binnen de inheemse gemeenschappen, is het tevens iets wat de identiteit versterkt van de dorpen. Want vragen als wát er precies voor ieder dorp op de biljetten moet komen maakt, dat er binnen de dorpen zelf een discours plaats vindt over verleden, heden en toekomst.
Maar tevens worden hiermee ook de koloniale grenzen bevraagd en de rechten van de oorspronkelijke bewoners van de equatoriale bossen, de beste hoeders van dat bos, hernieuwd onder de aandacht gebracht.
En uiteraard wordt daarnaast ook automatisch de rol van de (witte) kunstenaar binnen dit project bij voortduring bevraagd.
Bankbiljet Equator Pierrekondre voor- en achterzijde
Dit project in Watou is niet een éénmalig project, maar slechts het begin van een lang-jarige zoektocht in de ontwikkeling van het geld en vragen als “wat is waarde?”, “hoe kan het financiele systeem beter worden ingericht”, etc.
Samenwerkingen zoals nu, met filosoof Karim Benammar, activist Inge Pierre (Stichting Kaikoesie), Erik Vos/Het Lab (ontwerp Surinaamse bankbiljetten) en Serge Liguori, kunnen worden uitgebreid met nieuwe bijkomende samenwerkingen.
https://stichtingkaikoesie.wordpress.com/
www.robvoerman.nl
Tot zover Rob Voerman zelf.
Hieronder nog een paar foto's waarin wij duidelijk de hand herkennen van Rob Voermans architectonische scheppingen, die wij in deze reeks volgen vanaf Thistle (2011).
Hopenlijk kunnen wij snel naar Watou en proberen nog meer verbanden te zoeken tussen zijn 'wisselkantoren', zijn vormgeving en zijn 'utopische' ideeën. Robs aanstekelijke optimisme, waarin hij financiële oplossingen bedenkt voor niets minder dan wereldproblemen, verzandt gelukkig niet in een cynisch beter weten, maar levert warmbloedige kunstwerken die voor elke welwillende toeschouwer te volgen zijn. Laten we gaan genieten!
(alle foto's Rob Voerman)