David Jablonowski in Galerie Fons Welters

katafalk 2014 Jablonowski

Wat is er te zien? Meer dan manshoge, glimmende stapelingen van open hoeken, die bij elkaar gehouden worden door klemmen van een opbergsysteem. Er liggen transparante platen en dozen in deze opbergrekken. De stapeling op de foto hierboven, wordt gedragen door een vreemd voorwerp, een oude houten ploeg. In de transparante dozen liggen transparante vellen, zoals die vroeger gebruikt werden bij overhead-projecties. Op deze sheets  zijn gekleurde afbeeldingen, vooral van grafieken en teksten gedrukt, voor het merendeel in het Chinees. Wat het allemaal betekent is voorlopig niet duidelijk, maar het heeft zeker te maken met onze ecologische omgang met de wereld.
Dat kun je wel constateren uit de combinatie van rieten manden, oude landbouwgereedschappen, perspex boxen, transparante grafieken, en beeldschermen, die te zien zijn in de grootste installatie van de galerie. Datt is een soort doorschijnende kast, waarin een raffinageproces lijkt nagebootst, dat mij doet denken aan de Engelse folksong John Barleycorn. Die song vertelt hoe John door het drinken van bier en whiskey begint te lijden aan ernstige aftakeling en uiteindelijk sterft. Het is heel goed mogelijk dat juist de buitengewoon klinische opstelling van deze digitale en transparante opstelling, met twee aluminium balken die erover heen liggen, mij aan een katafalk doet denken. Wat er ook het eerst in mij op doemt: katafalk of John Barleycorn, het heeft te maken met de manier van opstellen. In een vitrine als in een museum, alsof dit alles reeds lang voorbij is.

Hype CycleDe over het algemeen zeer goede teksten die Fons-Welters bij zijn tentoonstellingen uitgeeft, zijn hier slechts gedeeltelijk verhelderend. De kunstenaar heet David Jablonowski en de tentoonstelling heet Hype Cycle.
Welters: “sinds 2008 onderzoekt Jablonowski de sculpturale kwaliteiten van communicatietechnologieën. Voor zijn tweede solotentoonstelling in de Galerie zet hij deze interesse voort, door onderzoek naar de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van digitale marketing, datavoorspelling en wereldhandel letterlijk op te nemen.
De serie Prediction Columns bijvoorbeeld, is afgeleid van glanzende zakelijke displays. Deze sculpturen van opgestapelde doorzichtige plasticboxen, glas en led-panelen, bevatten teksten en objecten die via digitale zoekalgoritmen geselecteerd zijn”.

Een Hype Cycle is een model van toekomstverwachting en beschrijft het economische verloop dat een product ondergaat tijdens zijn ontwikkeling. Op bovenstaande grafiek geeft Gartner dit verloop aan voor de nieuwe technologieën als internet en de sociale media. Hij laat zien hoe een aantal items al weer over hun top heen zijn en een zeer scherpe val hebben doorgemaakt. Langzaam stijgen de overlevers weer, maar zij halen nooit meer de snelheid en spectaculaire stijging, of de piek, uit hun eerste groeifase.

Hype Cycle transportkar 2014 David JablonowskiWelters: “Naast deze glimmende displays is een 150 jaar oude houten transportkar geplaatst. Uit zijn oorspronkelijke context gehaald en uit de tijd, draagt het object een nostalgisch en archaïsch gevoel. Terwijl de Prediction Towers een manifestatie lijken te zijn van een niet geleefde toekomst, toont de houten kar een bevroren geschiedenis. Zijn functie is afgedaan en alle mogelijke verbeteringen ten spijt, telt de hype cycle hier niet langer”.

Dat kan zijn, maar hiermee is het sculpturale verhaal nog niet ten einde. Is het toeval dat deze glanzende onwerkelijke relieken uit de toekomst van een technologische wereld, doen denken aan de Hoover – stofzuigers in hun katafalkachtige displays van Jeff Koons? Zijn ook deze werken van Jablonowski symbolen van een steeds sneller voortsnellende vergankelijkheid?
Het kan niet zo oppervlakkig blijven als het leaflet beschrijft. De teksten en grafieken zijn niet voor niets voornamelijk in het Chinees. China is enerzijds de grootste producent van agrarische producten, anderzijds de grootste afnemer van digitale ontwikkelingen. En de vraag is of het hier over een hype gaat, of voornamelijk over een cycle.

Hoover 2d 3convertables hi 1987 Jeff Koons

Jablonowski combineert archaïsch met de toekomst. Bovendien maakt hij een opstelling van gevonden en gemaakte voorwerpen, waarbij niet duidelijk is wat hij er persoonlijk aan heeft bijgedragen. Hierin wijkt hij nadrukkelijk af van Jeff Koons die zijn vondsten opnieuw vorm geeft en doordrijft tot een onwaarschijnlijke perfectie.

Toch is de vergelijking instructief. Juist het transparante, hoogglanzende en helverlichte van de installaties, roept een gevoel van schoonheid op, dat door de onbestaanbaarheid niet anders dan vals kan zijn. Misschien is de hele installatie een parodie op Gartners Hype Cycle en bedoelt Jablonowski te zeggen dat ook kunstwerken aan zo’n cyclus onderhevig zijn. Maar er is absoluut ook een ecologische waarschuwing in deze installaties verweven: John Barleycorn waarschuwde er al voor in de 17e eeuw.

Welters: “Naast deze glimmende displays is een 150 jaar oude houten transportkar geplaatst. Uit zijn oorspronkelijke context gehaald en uit de tijd, draagt het object een nostalgisch en archaïsch gevoel. Terwijl de Prediction Towers een manifestatie lijken te zijn van een niet geleefde toekomst, toont de houten kar een bevroren geschiedenis. Zijn functie is afgedaan en alle mogelijke verbeteringen ten spijt, telt de hype cycle hier niet langer”.{/ac}