Rijksacademie (2014) is now

Shell shock syndrome 2014 Felix BurgerIs het een hype, of is het van alle eeuwen? Overal om me heen gonst het: galerieën zoeken jonge kunstenaars, zijn op zoek naar de nieuwe topper. Die topper is nu natuurlijk nog niet op zijn top. Dat komt pas later, als hij of zij, net als mooie wijn, gerijpt is. Dus waar het nu over gaat, is te ontdekken wie dat in zich heeft. Kwaliteit zoek je in het onderscheid met de rest.
Zo eenvoudig is dat niet. Wat is onderscheid? Iedereen hier doet iets aparts. Dat is sowieso de opleiding: je onderscheiden. Je eigenheid vinden. In jezelf gaan geloven. Als iedereen in de weer is met klei, en jij wilt schilderen, dan schilder je. Als iedereen schildert en jij wilt plastic lijmen, dan lijm je. Met argusogen naar wat die anderen doen. Want dat wil je wel weten, natuurlijk. Stel je voor. En natuurlijk is het echte onderscheid niet het materiaal dat je gebruikt, of de techniek. Of toch wel? Lees Heidegger over techniek. Wat het is. En je nadert de eigenheid.Michelangelo. Jong. Stel dat iedereen in de weer is met marmer. Jij ook. Wie ziet dan jou kwaliteit? Goed, je hebt het. Je bent het. Het verloochent zich nooit. Hoe ouder je wordt, des te beter. Iedereen ziet het. Talent, hoe jong ook, is altijd zichtbaar.

Studio business 2014 Tim BreukersWacht niet tot het gerijpt is, en onbetaalbaar, maar ontdek het nu, bindt het aan je, voor altijd. Kunstpaus. Met de hand op de knip tot het werk eindelijk af is. Betaal niet te vroeg, maar dan ook gul. Houdt het bij je. Zoals Kahnweiler deed met Picasso. Wees slim en je kostje is gekocht.Intussen zijn we afgedwaald van onze intentie. In plaats van de toekomst zoeken we het profijt. Het gelijk dat de toekomst ons zal uitbetalen in klinkende munt. Zie je wel, ik zei toch al, dat wordt een kanjer. Wie zag dat ook alweer in Van Gogh, Jackson Pollock, Gauguin, El Greco? En hoe zit het met die ‘Refusées’ van de Salon? Hadden die nou talent, konden ze schilderen, wat ontbrak er dan aan? Waarom was Monet soms florerend en soms niet? Ofwel: is de markt een graadmeter voor talent en voor kwaliteit?De opwinding is nog niet voorbij. Samen met veel te veel (gelukkig) bezoekers, persen we ons door de smalle gangen van het oude gebouw, langs de deuren van de kleine ateliers, waarvan er veel verduisterd zijn voor de sfeer, of voor de vertoning van blèrende video’s. Goudzoekers zijn we: laat ons tenminste iets vinden, als het al geen toekomst is, en geen talent, dan toch iets waardevols, kunst desnoods. En vooral: laat het nou juist ons toeschijnen, dat verder niemand het ziet, het geeft niet, niet iedereen heeft het oog. Zelfs Michelangelo’s paus had het oog misschien niet, maar wel het geld om het talent te laten groeien.

Studio business2 2014 Tim BreukersWie zijn dat trouwens eigenlijk, die zo naarstig zoeken naar de jonge kunstenaars? Zijn dat de ouderen? Verwachten die de waarheid van de jeugd, die ze zich maar al te goed herinneren, zelf te zijn geweest? Of zijn het ook jongeren, die alleen en vooral hun eigen tijd begrijpen. Die The Rolling Stones wel grappig vinden voor die ouwe opa’s, zwetend met een dikke buikjes in Paradiso. Maar er zelf niets van moeten hebben. In de Rijksacademie lopen erg veel jongeren rond, jonge gezinnen ook met heel kleine kinderen. Jonge kunststudenten ook met een incrowdtaaltje. Dat hoor je vooral aan hun r. Die zich edelmetaal wanen tussen de goudwassers en heel luidruchtig doen: kijk ons nou toch eens… Maar die voorlopig nog niet aan een eigen atelier toe zijn in dit heiligdom. Zo gaat het al jaren. Ik heb hier wel eens een talent gespot, dat ook echt uitgroeide. Zeldzaam. Erg veel artikelen gelezen over jonge beloftes, terwijl het gemiddelde kunstenaarsleven te kort bleek om die in te lossen. Altijd wel een nostalgisch tintje: opnieuw een reconstructie van Bas-Jan Ader. Niets zo mooi als een onvoltooide. En ook ieder jaar weer studenten die het nooit zullen halen, omdat gebrek aan inspiratie voortkomt uit wanhoop.Je zoekt de verrassing. Zou er iets zijn dat me raakt? Iets dat me open breekt. Iets dat me grijpt, zonder dat ik het begrijp. Iets spontaans, als een hitsingle of een fout levenslied. Iets sentimenteels waarvan de tranen in mijn ogen schieten. Iets wurgends, dat een klem over mijn borst trekt? Iets jongs, dat mijn oude bloed sneller doet stromen? Iets beschamends, waarover ik me vanavond opwind? Iets ongehoords, dat ik thuis moet vertellen? Iets groots, dat mij klein maakt? Iets waar ik niet over wil denken, waar ik geen woorden meer voor zoek? Iets, alles? Kom op, we gaan nog een rondje…

Sculpture 2014 Katja Novitskova