Katrien Vogel: Tak met Elfenbanken

Zou ik hem in het bos vinden, dan dacht ik eerst aan een fossiel, aan een aluminium afgietsel, een gepatineerd brons en daarna aan een rekwisiet uit een sprookje en vervolgens zou ik ademloos zwijgen en het niet weten. De tak is hol. Hij is 56 cm lang, vertakt zich na 35 cm in drie takken, waarvan een, de middelste, nog even door schiet en zich uiteindelijk in tweeën vertakt. Op de hele tak verspreid zitten 8 elfenbanken. Zijn het elfenbanken? Ze heten ook wel tonderzwammen, want ondanks hun afmeting zijn ze fors. Op het breedste deel van de tak, dat op de tafel rust, bevindt zich de grootste elfenbank, naarmate de tak dunner wordt, worden ze gelijkelijk kleiner. Het voorste deel van de tak steekt in de lucht.

Stevig ziet deze tak er uit, robuust, een beetje plomp zelfs. Hij is gemaakt van wit papier en helemaal met grafiet grijs gekleurd. De elfenbanken zijn aan de onderkant horizontaal bestreept, als lamellen bij een paddestoel. De bovenkant is met de vorm meegetekend en ingekleurd, zij het losjes en nu eens in vette- , dan weer dunne lijnen. Het grafiet geeft de zilverachtige glans.

Jaren geleden al zag ik dit beeld van Katrien Vogel op een tentoonstelling in galerie De Meerse in Hoofddorp. Ik werd er verliefd op. Regelmatig dacht ik er aan, ook toen ik de tientallen echte elfenbanken en tondelzwammen in de bossen bij Amersfoort zag. Dit kleine vederlichte sculptuur verrast, daagt uit tot optillen, aanraken. Het tovert een glimlach en voor je het weet dringt zich een sprookje op.

Dit kleine beeld is gemaakt van papier, een natuurlijke grondstof afkomstig van hout, van bomen en zo is de cirkel weer rond
Elfenbanken groeien maar heel langzaam, ze zijn vorstbestendig omdat de structuur veel droger en harder is. De prehistorische mens ontdekte dat elfenbanken vanwege hun hardheid, lang nasmeulen in het vuur, net als houtskool. Met paardenpis overgoten en gedroogd, doen zij het nog beter. Vuur was van belang en ook de verhalen die, eromheen gezeten, werden verteld. Zo was er eens een tak...

(Als u op de foto's hieronder klikt, ziet u een vergrote versie)