 |
Titels beperken je mogelijkheden. Je kunt je afvragen hoe een beeld er uit zou zien, als je het beeld niet had, maar de titel wel: hoe zou een Bolwerk van Vrijheid er uit kunnen zien? Duizend malen anders dan dit beeld. Duizend malen ongedacht en ongezien en misschien wel zoals de Burcht waar we gisteren rondliepen. Maar de kunstenaar heeft zijn eigen bijzondere keuze gemaakt en ziedaar: dat is zijn werkelijke Bolwerk van vrijheid. | |
 |
Waar zit hier precies de Vrijheid? Bolwerken kennen we allemaal, ze zijn er te kust en te keur, ze zijn altijd synoniem met Bastion: de plek waar iets te vuur en te zwaard verdedigd wordt, iets kostbaars dat niet verloren mag gaan. Hier: de Vrijheid. Maar hoe ziet de vrijheid er uit? Waar huist ze in het Bolwerk en hoe gaat de verdediging in zijn werk? Stel dat de vrijheid niets anders is dan schijn, een seriematig verloop van neurologische processen veroorzaakt door specifieke genen, waartoe dan een bolwerk? | |
 |
Is het bolwerk dan het brein, de plek waar die processen zich afspelen, waar wij de vrijheid denken? Is het bolwerk in dit beeld, dat op een geopend firmament lijkt, een brein?Door al deze vragen wordt iets anders duidelijk: het gaat niet alleen om wat er te zien is. De kunstenaar stapelde vijf concentrische cirkels boven elkaar, op regelmatige afstanden, vastgehouden door een centrale as. Daarboven spiegelde hij de stapel: nog eens vijf - nu steeds kleiner wordende- concentrische cirkels. En daarmee was het bolwerk een feit. | |
 |
Maar uit de bovenste helft vond een uitbraak plaats: de halve bol werd verticaal gekliefd en er ontsnapten een sterrencirkel, lettervormen en geheimzinnige tekens, terwijl de overzijde uitbotte onder de gewelfconstructie. Daar is dus de vrijheid. Niet te vangen in een constructie, niet te temmen als vorm. Niet zichtbaar als ding maar als gevolg: dit is wat er restte nadat de vrijheid huishield in het bolwerk. | |
 |
Er is nog veel meer over te zeggen, over dit beeld, en dat doen we zeker tijdens onze excursie. Over de opbouw, het materiaal, de techniek, de ruimte, de transparantie, het ritme, de harmonie, de functie en de inhoud. Over de tegenstellingen bol-plat, open-gesloten, orde-schijnbare wanorde, de driekantige sokkels. Over het gevoel dat dit beeld bij ons opwekt en achterlaat. Over de mogelijke betekenis. | |
 |
En pas daarna lopen we naar de volgende verrassing die al zichtbaar is tussen de twee sokkels van Yasser Ballemans door: het kunstwerk Staande ring van de intussen overleden kunstenaar Frans de Wit (1942-2004). Het beeld is van staal en te leen uit een particuliere collectie en het roept een zekere oosterse mystiek op, maar daarover later meer… |
Nieuwe beelden in het oude Leiden (2)
- Gegevens
(Leestijd:
2 - 3 minuten)
Mijn reacties
Abonneren