 |
Een echte bouwkundige plattegrond, niet van een beeldhouwer maar van een architect, is deze van het nooit gebouwde Beethovenhuis van H.P. Berlage. (1908) De getekende lijnen zijn overal even dik. Voor de duidelijkheid is alles boven het grondoppervlak, zoals muren, dak, meubels, tapijt, vloeren en leidingen weggelaten. Daardoor kunnen we ons beter op de hoogte stellen van de indeling, de grootte en de compositie van de ruimteverdeling. Hier denk je meteen aan een kathedraal door de kruisvorm, de hoofdbeuk, viering en zijbeuken. Dat maakt al meteen iets duidelijk over de architect: hij vindt dat de muziek van Beethoven moet klinken als in een basiliek. | |
|
Plattegrond van het
Beethovenhuis, H.P. Berlage, 1908. Collectie NAi/BERL 107. |
||
 |
Daarmee stemt het opengewerkte vooraanzicht in. Zonder het te beseffen vermoedde je al, door de combinatie basiliek en Beethoven, dat er een klankgewelf zou zijn in plaats van een vlak plafond. Voor muziek moet er ruimte zijn en die is hier volop aanwezig: geen enkel obstakel staat de klank in de weg. | |
|
Koepel van het
Beethovenhuis, interieur, H.P. Berlage, 1908. Collectie NAi/BERL 107 |
||
 |
Toch verrast de prachtige maquette van het gebouw door de enorme hoeveelheid hoogteverschillen van alle opstaande delen. Het aanzicht toont een vermenging van westerse kathedraal met byzantijnse moskee, van Romeinse langsbasiliek met de centraalbouw van het Baptisterium, bekroond door de enorm hoge viering met afgeplatte koepel. Dak, koepel, torentjes en raampartijen maken het gebouw tot een echte tempel, strak georganiseerd, ontegenzeggelijk rijk aan zuivere, afgewogen verhoudingen. Zoals de muziek van Beethoven. | |
|
Maquette van het
Beethovenhuis, H.P. Berlage, 1908. Collectie NAi/BERL 107. |
||
 |
Deze mogelijke rijkdom bespeur je eveneens in de bedachtzame, subtiel gevarieerde plattegrond van Chillida. Zou er net zo’n verrassing te zien zijn als bij Berlage, wanneer het bovenaanzicht zou worden aangevuld door een maquette? | |
 |
Het antwoord op die vraag kan met enige brutaliteit verzonnen worden, door de plattegrond te vergelijken met de opstanden van Chillida’s Huis van Johann Sebastian Bach. Daarin komen veel bouwkundige begrippen terug: gesloten, open, gewelven, daken, in elkaar vloeiende ruimtes en niet te vergeten: even dikke muren. | |
|
|
Zie ook: http://www.nai.nl/content/60255/h.p._berlage |
Berlage en de beeldhouwersplattegrond (Chillida 20)
- Gegevens
(Leestijd:
2 - 3 minuten)
Mijn reacties
Abonneren