Of zijn het restanten, diep uit de aarde opgeschept. Sommigen zijn te gaaf, alsof ze nog gebruikt dienen te worden. Wat is hier van de bedoeling. De kabels zelf zijn niet door de kunstenaar gemaakt, of wel? Gevonden of in de ijzerwinkel gekocht misschien of bij een kabelmaatschappij los gebedeld? Toch, als het hier ligt, dan moet het wel kunst zijn, denken we. Wat is het belang om dit te tonen, dat moet er zijn, dat kan niet anders.
Na een heel weekend ‘Art Rotterdam 2015’ blijft deze installatie van Nina Canell overheersend aanwezig in het geheugen. Het is onderdeel van de tentoonstelling Art In The Age Of… Energy and Raw Material in Witte de With.
We lezen de volgende introductie:
“Het eerste deel van Art In The Age Of… bevraagt de manier waarop energiewinning en grondstoffen de hedendaagse kunstenaarspraktijk beïnvloeden. Kunstobjecten zijn van oudsher verbonden met de beweging en bewerking van grondstoffen als graan, mineralen en katoen. Hoe verhoudt kunst zich tot geothermische energie? Tot olie, gas of alternatieve energiebronnen als de zon? Zou kunst zelfs mee kunnen liften op de stralen van kosmische energie?”
en even verderop:
“Nina Canells werk bespreekt de beweging van informatie en energie en het verlies ervan tijdens dit proces. Haar sculpturen, doorsnedes van telecommunicatie- en stroomkabels, worden getoond als afgebroken zinnen of vergeten momenten.”
| Wij gebruikten andere woorden, toen we door de tentoonstelling liepen. Voor ons betekenden de doorgesneden telecommunicatiekabels een verloren techniek, die telkens vervangen wordt door een nog complexere, om steeds grotere netwerken in stand te houden. We zagen een opstelling als in een archeologisch museum, waarin bodemvondsten elk op hun eigen sokkel tentoongesteld staan, als herinneringen aan een verleden dat bewaard moet worden. Oplopend van zeer primitief, drie kabels in een huls, tot onleesbaar ingewikkeld, honderden kabels in één mantel.
Wij kwamen niet op de gedachte aan ‘grondstoffen’ omdat deze kabels al lang geen grondstoffen meer zijn, maar ver ontwikkelde technische toepassingen waarin allerlei verschillende grondstoffen zijn verwerkt. Wij keken meer naar het ding-zijn van de kabels en de manier waarop ze zijn tentoongesteld. De lange vier-aderige elektriciteitskabel, 15 centimeter boven de grond opgesteld op drie hightech draadpootjes, met opgerichte, ontmantelde koperuiteinden, ziet er uit als een esthetische sculptuur. | Misschien doet het wel denken aan ‘de beweging of het verlies van energie’, maar dan wel in de allerlaatste plaats. Om te beginnen is het een ode aan het menselijk vernuft, en aan al wat door deze toepassing van het vernuft - de elektriciteit - mogelijk wordt. Tegelijk is het een ode aan de zelfstandigheid van het gevonden voorwerp, dat losgemaakt uit zijn eigen context, opgesteld in een museum, nieuwe schoonheid verwerft.
Er is ook een speciaal blog door Witte de With in het leven geroepen, dat deze tentoonstelling, die een jaar gaat duren, begeleidt. Van dat blog zijn we ons tijdens ons bezoek aan de tentoonstelling niet bewust. Het is te vinden onder deze link en is vooral een maatschappijkritische opstelling over het uitputten van de aarde. Dat maakt de tentoonstelling en het thema Art in the Age of… ‘maatschappelijk relevant’. Ai, denk ik dan, preken door kunst ligt weer op de loer, en dat loopt nooit goed af. Als het niet goed gebeurt maakt het een einde aan de autonomie van de kunstenaar en van het kunstwerk. |
Op de website staat de volgende tekst: (onder ‘ABOUT THE PARTICIPANTS’)
“Het werk van Nina Canell tracht de intersectie tussen mensen, objecten en gebeurtenissen te activeren, waarbij een zekere materiële verbeelding gearticuleerd kan worden. Ze hanteert een methode waarbij het combineren van gevonden materialen of materialen die geen verband met elkaar houden centraal staat. Ze zetten situaties in gang die ons laten denken over een plek waar dingen gedeeld, veranderd of in een andere richting geduwd kunnen worden.”
Dat is geen makkelijke tekst en je moet goed nadenken om hem te begrijpen.
Misschien helpt het om deze tentoonstelling te vergelijken met die van herman de vries (‘zonder hoofdletters’), die we onlangs zagen in het Stedelijk Museum in Schiedam. De vergelijking komt niet voort uit het willen begrijpen van de website-tekst. Ze dringt zich gewoon op tijdens het kijken naar Nina’s werk. Met de stenen van herman de vries, hebben deze stukken kabel gemeen, dat ze op sokkels staan.
Een monument voor de verloren communicatie. Gevonden, opgedelfd, afgeknipt, doorgesneden, afgehakt, schoongemaakt. Stukjes kabel waarin zich iele ijzerdraden, soms met honderden bij elkaar, schuil houden. Samengeperst in stevig rubber liggen ze ongelofelijk mooi te zijn. Juweelachtig, snuisterijen op zijn minst door de kleuren van het rubber, knalgeel, felrood soms. Het is een poëtisch beeld, roept ongewild de geur van aarde op en ook een visioen aan hoge palen in Frankrijk, waar de rots aarde ontoegankelijk is voor de schep. Mannen die lijnen ophangen, met ijzers aan hun schoenen om houvast te hebben op het hout. Je verliezen in deze beelden houdt je weg van het ding dat ze allemaal zijn, kabels. Staand, dan weer liggend, afgeplat of juist uitlopend in slechts een lange draad.
Uit de begeleidende tekst en de website maken wij op dat Witte de With een maatschappelijk relevant project wil opstarten, dat zich voegt onder het kopje ‘geëngageerde kunst’. Het blijft gelukkig niet alleen bij het afleveren van een kritsche boodschap aan de samenleving. Deze objects trouvées staan ieder voor zich, maar ook als groep, open voor een interpretatie die meer lagen omvat, en blijven in al hun onverwachte mooiheid tegelijk zichzelf.
(Als u op de foto's hieronder klikt, ziet u een vergrote versie) 
Abonneren
Rapporteer
Mijn reacties