Henri Fantin-Latour – Portret van Eva Callimaki-Catargi

Direct naar uw commentaar

Direct naar uw waardering

II. Ontmoeting

1.  eigen foto Kröller-Müller
Aan weerszijden van de gang in het oude museum Kröller-Müller liggen niet zo grote, vierkante kabinetten. Als je één ervan binnenstapt heb je kans dat je nogal onverwacht, tegen de muur, een tamelijk groot schilderij ziet hangen van een voorname, zilveren dame. Dat ze voornaam is zie je aan haar kleren en aan haar houding. ‘Chique’ is het woord dat haar past.

III. Het schilderij : Eva de Basily

2. Onderwerp
Dit schilderij is een portret. Dat vertelt de titel. Het is Eva Callimaki-Catargi. Het museum spelt haar naam Callimachi met ch. Zijzelf hanteerde de k in plaats van de ch. Ik hou me aan haar eigen schrijfwijze.
Zo op het eerste gezicht een staatsieportret. Misschien was deze mevrouw met haar exotische dubbele naam wel een echte prinses.
Hoeveel aandacht haar zilveren jurk ook eist, haar gezicht is natuurlijk het belangrijkst. Want het is een portret. En alles in het schilderij is gedaan om haar gezicht te doen spreken. De openvallende, witte kraag, hoog gesloten achter haar hals, het zwarte en haar fiere houding, brengen onze blik vanzelf omhoog.
Haar gezicht is regelmatig met diepe oogkassen aan weerskanten van een niet te kleine, goed gevormde neus. Het kapsel van dik, zwart haar, laat nog net een gedeelte van het oor vrij. Een glanzende oorbel weerkaatst enig licht en een tipje blauw van de hanger. Het zwarte haar doet haar lichte, iets getinte huid goed uitkomen, rond de donkere wenkbrauwen en de zware schaduwen. Er is iets van rouge te zien op haar wangen en op haar kin. Haar lippen zijn symmetrisch gewelfd en niet overdadig rood. Een zachte schaduw verbergt haar mondhoeken.
Diepliggende, zwarte ogen liggen verzonken in ronde, donkere oogkassen. Zo donker en zo rond als je nooit ziet. Je moet heel goed kijken wil je haar pupillen zien. Het lijkt alsof ze naar ons kijkt, wanneer je naar haar rechteroog kijkt, dat nog het meeste licht vangt. Als je het combineert met het bijna verborgen linkeroog, lijkt ze voornamelijk in zichzelf gekeerd. Wat voor een vrouw zou zij zijn?

3. Formaat en materiaal
Op internet staat deze foto van een dame die naar het portret kijkt. Dat ze ook een lange jurk draagt komt goed uit. De dame op het schilderij is afgekort op een vreemde hoogte, net boven de knie. Het schilderij hangt best wel hoog, je moet naar het gezicht omhoogkijken. Het vergroot letterlijk de afstand tussen haar en ons.
Dat haar japon ook zo lang was als die van de toeschouwster is heel aannemelijk, het was toen net de nieuwe mode, na de wijde, overdadige crinolines die daarvoor gedragen werden in de salons. Deze jurken gaven meer vrijheid om in de ruimte te bewegen, ondanks de tournure aan de achterkant. Die benadrukte voornamelijk de vrouwelijke vorm samen met het strak geregen korset onder haar nauwsluitende jak. Het dragen van deze mode karakteriseert de vrouw als een voorname en geziene gast in de hogere kringen. Het detail toont de oplichtende stofuitdrukking van licht-grijs satijn, waar het opvallende licht een zachte, blauwige glans overheen legt.

4. Vorm en compositie
Ze staat er alleen op, zonder achtergrond of attributen, met slechts een bloeiende struik naast haar, in de rechter onderhoek van het schilderij. Het meest opvallend is de houding van de geportretteerde dame. Ze staat iets gedraaid van ons af, rechtop, haar schouders een weinig naar achteren in lijn met haar heupen . Door de flauwe curve van haar knie langs haar linkerheup naar haar schouder ontstaat de indruk van rustige zelfverzekerdheid, als ontspannen pose voor het portretteren, ondanks dat de houding niet echt gemakkelijk is. De Tournure achterop, waarvan wij nog net een stuk van de strik zien, vormt een nadrukkelijke tegenbalans. De vele niet-nadrukkelijke horizontalen brengen rust en stabiliteit in de houding. Een paar schuin oplopende compositielijnen verlevendigen het statische geheel.

5. Kleur
Wit, dun lichtblauw, grijs. Het hele palet is dicht bij elkaar gehouden. Er zijn enkele kleuraccenten aangebracht om da aandacht te vestigen op bijzondere details. Groen in de levendig geschilderde grijs met bruine achtergrond. Rood in de waaier en in de rododendron. Een ander rood en roze in de handen en armen. Goud met hoge lichten in de armband. Zilverwitte hooglichten op de jurk. Maar geen enkel detail overheerst. Het geheel is ondanks de rijkdom die het uitstraalt nergens overdreven. De jurk en de kleuren zijn vooral een elegante ondersteuning van het gelaat.

6. Gebaar
Het gebaar van de schilder is aangepast aan het kostuum en de houding van de geportretteerde dame. Zij staat in een koele pose, alsof zij zich niet bewust is hoe scherp zij wordt waargenomen en alsof zij rustig de mensen gadeslaat die zich buiten haar ophouden. Alles in haar is beheerst, niet geforceerd, aangeboren en vanzelfsprekend, zoals het in die tijd lieden van adellijke en hoge komaf kenmerkt. Marcel Proust beschrijft zo’n houding meesterlijk, als tegenhanger van de ongemakkelijke nouveau riche, die zichzelf geen houding weet te geven en zich verraadt door gekunsteldheid. Fantin-Latour is daar ook gevoelig voor en volgt met zijn penseel het niet-nadrukkelijke silhouet van de dame.

7. De tekenaressen, krijt en olieverf
We komen dezelfde dame tegen op een eerder schilderij. Daar staat zij als schilderes naast een zittende dame die een potloodtekening maakt. In het Kröller-Müller bewaren ze een ongelooflijke gedetailleerde krijttekening die als studie aan het schilderij voorafgaat. Deze twee samen bewijzen het enorme vakmanschap van Fantin-Latour. En tegelijk laten zij de voorkeur van de schilder zien: hij was vast en zeker zeer onder de indruk , vooral ook van de karakteristieke houding van Eva Callimaki, want hij schildert haar ook hier staand.

8. Het boek dat Eva schreef
Eva Callimaki schreef een boek over de Franse schilder Isabey. Het is het enige werk dat wij van haar kennen en het getuigt van een zeer grondige en erudiete aanpak. Het is gebaseerd op gedegen onderzoek en toont tal van gravures naar schilderijen plus hun plaats in collecties. Uit deze studie is duidelijk dat Eva zich verdiepte en zeer wel op de hoogte was van de portretschilderkunst van haar tijd en van de traditie. Ze nam zelf schilderles bij Fantin-Latour zoals het vorige schilderij aantoont en heeft met hem vast en zeker veel over portretschilderkunst gesproken. Volgens de overlevering was zij nogal verrast toen Fantin-Latour haar vroeg om voor hem te poseren. Elena Danielson schrijft een boeiend essay over Eva Callimaki, de link naar haar PDF vindt u op mandarte/MZMK.

IV. De Maker (Oeuvre)

9. Fantin-Latour, zelfportret, en zijn vrouw
Twee portretten naast elkaar. Links een zelfportret van de schilder, rechts een portret van zijn vrouw, ook door hem geschilderd. Het is meteen duidelijk: Henri Fantin-Latour is een begenadigd portrettist. Hij is ontdekt en opgeleid door zijn vader, Theodore Fantin- Latour, een bekende Franse 18e -eeuwse schilder. Niet dat hij zijn vader kopieerde. Na diens lessen bezocht hij de academie in Parijs. In deze twee portretten zijn goed de invloeden te zien van de ‘moderne’ kunstenaars om hem heen, die hij in die tijd leerde kennen.

10. De traditie van de vader
Aan deze vier portretten kun je zien hoe de Franse traditionele portretten eruitzagen in de tijd van de vader van Henri-Fantin-Latour en het verschil dat ontstaat in de late negentiende eeuw. Helemaal links zit madame Récamier, het portret stamt uit het geboortejaar van Henri’s vader. Het schilderij naast haar is door Henri’s vader gemaakt. Dan volgt Henri’s Eva. Wat er restte van de opleiding van zijn vader is het geduld en de nauwkeurigheid waarmee Henri zijn model waarnam, dat zich vertaalt in de serene rust die het portret uitstraalt. De schildertrant stamt al helemaal uit de moderne tijd. Terwijl Henri de modernen zoals Manet goed kende en zelfs portretteerde, nam hij toch nooit helemaal hun stijl over. Dat toont het portret van Berthe Morisot door Manet. Henri Fantin-Latour blijft standvastig trouw aan een veel traditioneler opvatting op de rand van het kantelende tijdperk.

11. Staan
Wat is nu echt bijzonder aan de houding van Eva ? Dat is dat ze staat. Staan is voor afbeeldingen van vrouwen eeuwenlang uit de gratie geweest. Echte staande vrouwen en vrouwelijke symbolen vind je voornamelijk in de oudheid. Bij de Venus van Willendorf, de godin Ishtar en de Cycladische beeldjes uit het oude Griekenland.

12. Staan2
De nieuwe klassieke navolging uit de 18e eeuw brengt de staande vrouw terug. Maar dan wel zoals de romeinen het van de klassieke Grieken kopieerden, ten voeten uit, en liefst gekleed in een chiton vol plooien.

13. Kariatiden
De staande vrouw die een last op haar hoofd draagt kennen wij niet alleen uit Afrika, maar ook uit het klassieke Griekenland waar zij soms onderdeel werd van de bouwkunst. Deze Kariatide draagt een chiton, een lange strook van linnen of katoen waar geen naald of draad aan te pas kwam. Na een kunstige in elkaar vouwen van dit kleed werd hij met spelden over de schouders geknoopt. Vaak droegen de vrouwen ook een peplos, een mantel, die boven de chiton over de gordel werd gebloesd. In de mode van Eva Callimaki is de plooiing van de rok horizontaal gedraaid en loopt het manteltje in een v-vorm naar beneden uit.

14. Bloemstuk
Henri Fantin-Latour kende zijn klassieken heus wel. En Helene Kröller-Müller die het schilderij kreeg van haar man, kende ze ook. Ze volgde lessen kunstgeschiedenis bij professor Bremmer. Maar dit alles is nog geen bewijs voor voor de driekwart houding , en misschien is er naast de voorliefde van Henri voor haar houding en haar gezicht of wie zij was en uitstraalde nog wel meer. Zoals invloed van de prachtige, ingetogen, uitgebalanceerde bloemstillevens waar de kunstenaar beroemd om was, soms ook ingekort zoals deze appelbloesems, en heel vaak ook tegen een bijna monochrome achtergrond, met het licht schuin van voren.

15. Nadar
En niet te vergeten de invloed van de fotografie met haar bizarre, ongecontroleerde afsnijdingen. Of de heel kunstzinnige, zoals deze, van Sarah Bernardt waar je niet aan kunt zien of ze staat of zit. De fotograaf Nadar verkeerde in dezelfde kringen als Fantin-Latour en Manet. Hij staat net als de toen verguisde moderne schilders, die zichzelf impressionisten noemden, met twee voeten over de grens in de moderne tijd, waar Fantin Latour twintig jaar later nog voor huivert.

16. Fantin-Latour en Israëls
Veertig jaar na het portret van Eva Callimaki wordt de vrouw nog steeds staand geportretteerd, zoals in dit portret van Isaac Israëls. Ondanks de odalisken en talloze zittende, liggende en uitgestrekte, wulpse dames uit de late negentiende en vroege twintigste eeuw.
Van deze staande dames gaat een nuchtere, zelfverzekerde waardigheid uit, een gelijkwaardigheid aan de schilder, misschien zelfs een superieur toestaan haar portret te schilderen. Dat is wat de nieuwe tijd toont in de moderne schilderkunst, de vrouw niet meer als lustobject maar als onderwerp: de vrouw als volwaardig persoon die wij willen leren kennen.

V. Betekenis

17. Betekenis: de twee schilderijen en Helene’s commentaar
Voor ons is staan toch vooral een teken van leven zijn, van een voortdurende energie die nog lang niet op is en hopelijk altijd zal blijven bestaan. Helene kreeg op haar 25e trouwdag nog een schilderij van haar man: naast de staande Eva Callimaki, een zittende oude man. Het Kröller-Müller museum vermoedt ironie: meneer Kröller zou gezegd hebben “Kijk, deze Eva, dat ben jij en die oude gebroken man op de stoel, dat ben ik”, of woorden van gelijke strekking. Het lijkt me een apocrief verhaal: Kröller was niet eens aanwezig toen zijn vrouw de schilderijen ontving. Haar commentaar in een briefje aan hem spreekt voor zich:
Helene schrijft: “Ik heb een gevoel, alsof dit nu de sluitsteen van onze verzameling is geweest, alsof er nu niets meer bij hoeft: wat zou er ook nog boven uit kunnen komen? Nog staan de schilderijen hier, veel mooier doen zij in de kamer, gisteren hebben wij ze in de les bewonderd, maar straks gaan zij naar het Voorhout waar ik een kamer ervoor opnieuw laat behangen. Pa, ik ben er erg in mijn schik mee!”

VI. Nawoord

Zowel de kunstenaar als de geportretteerde waren op de hoogte van de nieuwe stromingen, zoals die van het impressionisme in de kunst. Die paste zo te zien nog niet bij hun mentaliteit, die nog enigszins behoudend was en serieuzer van inslag dan die van de rebellerende jongeren. Dat staat dus echte kunst niet in de weg. Het portret heeft al anderhalve eeuw overleefd en zal dat ook zeker blijven doen. Er gaat nog altijd iets boven de waan van de tijd: echte kunst blijft altijd bestaan.
Naar de verhouding tussen Eva en Henri, Nadar en Sarah of Isaac en de onbekende vrouw blijft het gissen. Maar er was zeker meer dan het naschilderen van een gipsen afgietsel, zoals op de academies werd onderwezen. Een onuitgesproken overeenkomst die twee mensen sloten: dit is de moeite waard en zo doen we dat. Samen.

VII. Bronnen

1) Google Arts & Culture
Portret van een vriend
Henri Fantin-Latour is een rustige, ietwat teruggetrokken schilder met een voorkeur voor dromerige voorstellingen. Maar doordat daar geen vraag naar is, schildert hij vooral fruit- en bloemstillevens, waarmee hij op latere leeftijd een goed inkomen en de status van oude meester verdient. Hij maakt ook portretten, meestal van familie of vrienden, zoals Eva Callimaki-Catargi.
'Grande dame'
Hij schildert haar bijna levensgroot als een 19e-eeuwse ‘grande dame’, meer gekenmerkt door haar statige pose en mooie kleding dan door een overvloed aan luxe. Het licht en de tinten in het schilderij zijn uniform en sober, maar met enkele kleuraccenten, in de glimmende gouden armband, de waaier en de bleekroze bloem in de rechter benedenhoek. Leuk detail is dat deze bloem dezelfde structuur heeft als de franjes op Eva's jurk.
Geschenk
Dit prachtige ingetogen portret was een geschenk aan Helene Kröller-Müller van haar man Anton ter gelegenheid van hun 25-jarig huwelijk. Ze was enorm onder de indruk en schreef dat het portret ‘bewoond wordt door het wonder van een menselijke ziel, de ziel van Fantin-Latour’.

2) Henri Fantin-Latour
Fantin-Latour, de meest gevierde 19e-eeuwse Franse schilder van bloemstillevens, werd geboren in Grenoble en verhuisde met zijn gezin naar Parijs in 1841. In 1854 woonde hij kort de Ecole des Beaux Arts bij. Hij studeerde in het Louvre en maakte kopieën van Oude meesters schilderde, en werkte in 1861 in het atelier van Courbet.
Manet en Whistler behoorden tot de eerste vrienden van Fantin-Latour en in 1859 bracht hij de eerste van vele bezoeken aan Londen, waar hij vanaf 1862 exposeerde aan de Royal Academy. Fantin-Latour stond bekend om zijn portretten, maar ook om zijn bloemstukken, en voor groepsportretten ter ere van het werk van hedendaagse schilders, waaronder Manet en Delacroix. Zijn stillevens werden vanaf 1866 op de Salon tentoongesteld.
Henri Fantin-Latour was a French painter and lithographer best known for his flower paintings and group portraits of Parisian artists and writers.
He was born Ignace Henri Jean Théodore Fantin-Latour in Grenoble, Isère. As a youth, he received drawing lessons from his father, who was an artist. In 1850 he entered the Ecole de Dessin, where he studied with Lecoq de Boisbaudran. After studying at the École des Beaux-Arts in Paris from 1854, he devoted much time to copying the works of the old masters in the Musée du Louvre. Although Fantin-Latour befriended several of the young artists who would later be associated with Impressionism, including Whistler and Manet, Fantin's own work remained conservative in style.
Whistler brought attention to Fantin in England, where his still-lifes sold so well that they were "practically unknown in France during his lifetime". In addition to his realistic paintings, Fantin-Latour created imaginative lithographs inspired by the music of some of the great classical composers.
In 1875, Henri Fantin-Latour married a fellow painter, Victoria Dubourg, after which he spent his summers on the country estate of his wife's family at Buré, Orne in Lower Normandy, where he died on 25 August 1904.
He was interred in the Cimetière du Montparnasse, Paris, France

3) Museum Kröller-Müller
De Franse kunstenaar Henri Fantin-Latour schildert talloze portretten, groepsportretten en zelfportretten, maar verwierf vooral bekendheid met zijn vele stillevens van bloemen afgebeeld in zachte kleuren en minutieuze detaillering. De achtergrond is vaak grover geschilderd om het onderwerp te accentueren.
Fantin-Latour paste dit principe ook toe in het portret van Eva. Haar gezicht is zeer gedetailleerd geschilderd, terwijl haar jurk en de eenvoudige achtergrond in minder precieze penseelstreken worden weergegeven. Als fijn detail heeft de roze rododendron in de hoek dezelfde structuur als de versieringen op haar jurk.
Helene Kröller-Müller krijgt het bijna levensgrote portret cadeau van haar man Anton ter gelegenheid van hun vijfentwintigste huwelijksverjaardag in 1912. Ze is erg onder de indruk van dit werk, met name van de manier waarop Fantin-Latour de ogen schilderde.
Zij schrijft:
‘De oogkassen zijn grote donkere massa's. Pas als je langer kijkt, verschijnen de ogen, maar dan met een buitengewone diepte en schoonheid die we niet kunnen aanschouwen zonder te worden bewogen, en die alleen een zeer grote kunstenaar kan creëren. '
Anton gaf twee schilderijen voor haar verjaardag: die volgens het museum samen opgevat kunnen worden als Ironie.
Op 15 mei 1913 schenkt Anton Helene twee bijzondere schilderijen ter gelegenheid van hun 25-jarig huwelijk. Het ingetogen, bijna strenge Portret van Eva Callimaki-Catargi door Henri Fantin-Latour en Aan de Eeuwigheidspoort door Vincent van Gogh. Hij koopt de werken al in 1912 maar weet het geheim te houden. Hij verwerft zelfs Aan de Eeuwigheidspoort onder Helenes neus, op de Sonderbund-tentoonstelling in Keulen, die ze samen met Bremmer bezoeken.
Helene is natuurlijk ‘verrukt’ over de schilderijen, zoals ze in een brief aan Anton overbrengt: ‘Ik viel bijna flauw van verbazing: tussen de lichten, bladeren, bloemen zat de huilende man, stond de kalme vrouw. Natuurlijk had ik zoiets nooit kunnen dromen; zelfs als je me de mooiste, grootste en duurste parelketting had gegeven, had ik niet gelukkiger kunnen zijn. Ik heb het gevoel, alsof dit de hoeksteen van onze collectie was, alsof er nu niets meer nodig is: wat zou daar nog bovenop kunnen komen? De schilderijen zijn er nog, ze zien er veel mooier uit in de kamer, gisteren hebben we ze bewonderd in de les, maar later gaan ze naar Voorhout waar ik een kamer voor ze opnieuw laat behangen. Papa, ik ben er heel blij mee! ’
(Waarom deze tekst van het museum afwijkt van de originele bron is mij niet duidelijk. JD)

4) Internet
https://artsandculture.google.com/entity/henri-fantin-latour/m0jjpp?categoryId=artist&hl=nl
Ignace Henri Jean Théodore Fantin-Latour (1836-1904) was een Frans schilder en lithograaf die vooral werkzaam was in het 19e-eeuwse Parijs. Latour behoorde tot de kunstzinnige stroming van het realisme. Hij leerde het schilderen van zijn vader, Théodore Fantin-Latour die voornamelijk portretten schilderde.
Eva dite Eva Nikolaïevna CALLIMAKI CATARGI (Roemeense) de dochter van de Roemeense minister Nicolae Callimaki-Catargi. Ook Eva de Basili = gehuwd met.
Geboren in 1855 - Paris - 00e arrondissement, , Seine, Ile-de-France, France
Overleden 29 mei 1913 - Paris - 00e arrondissement, , Seine, Ile-de-France, France, leeftijd bij overlijden: 58 jaar oud
Gehuwd 24 april 1882, Paris - 00e arrondissement, , Seine, Ile-de-France, France, met Alexander Konstantinovitch de BASILY voire BASILI voire BAZILI 1846-1902 (Ouders : Konstantin Mikhaïlovitch de BASILY voire BASILI voire BAZILI 1809-1884 & Adelaïda Nikolaïevna épouse Basily †) en hun kinderen
Nikolaï Alexandrovitch de BASILY 1883-1963
Konstantin Alexandrovitch de BASILY voire BASILI voire BAZILI †
Bronnen persoon: www.christopherlong.co.uk

5) Henk Verveer Serieuze zaken
http://www.henkverveer.nl/serieuze%20Zaken/Beeldende%20kunst%20Fantin%20Latour.html
Monografie over Fantin-Latour; zie lemma 40 en daarin de verwijzing naar nr 37.

6) Website Fantin Latour
https://www.henri-fantin-latour.org/

7) Academia EU
https://www.academia.edu/30006414/Eva_Callimaki_Catargi
Zie PDF
Eva Callimaki-Catargi (1855-1913), een Roemeense aristocraat die in Parijs woonde, was een gerespecteerd figuur in de Parijse kunstkringen, terwijl haar vader de Roemeense politiek nadacht en haar zoon Nicolas de Basily diende als diplomaat voor het Russische rijk. Fantin-Latour maakte twee prachtige portretten van haar, Ernest Chausson droeg een lied aan haar op, maar haar echte erfenis is haar prachtige boek over de Franse portretschilder die beroemd is om zijn miniaturen, Jean Baptiste Isabey.
Ze heeft een strak korset en draagt een prachtige grijs-witte jurk, een die een veel hulp om in te steken. De Rhododendronplant van twee jaar geleden staat er nog steeds bloeiend. De monochrome soberheid van grijswit satijn en kant wordt verlevendigd door het glinsterende licht een zware gouden armband en de sierlijke rode waaier. Eva lijkt klaar om voor de allerhoogste elite te pleiten Parijse salons. Wat ze deed. In tegenstelling tot de eerdere open uitdrukking in het portret van Dubourg uit de Hoover Archives kluis, hier is haar gezicht raadselachtig en donker. We weten van een foto dat ze dat deed heb diepe ogen met zware schaduwen. (Dia vijf) (Op deze foto draagt ze hetzelfde grote ovaal medaillon dat in de tekenles verschijnt, maar deze keer op een lint. En ze draagt een sleutelkoord pen, het attribuut van een schrijver.) Alle drie de portretten, evenals de foto, tonen haar haar met een scheiding het midden, waar ze een merkbare "weduwe's piek" heeft, die ook te zien is in twee kleine vierkante medaillons foto's die haar in haar kinderjaren kunnen portretteren. (Slide Six) Haar opmerkelijke kalmte in dit laatste portret is opnieuw op gespannen voet met de tumultueuze carrière van haar vader op dat moment (dia zeven hetzelfde als dia vier). In 1880-1881 Ambassadeur Nicolae Callimaki-Catargi vertegenwoordigde Roemenië als ambassadeur bij het Hof van St. James, presenteerde zijn geloofsbrieven aan koningin Victoria en moest ze een jaar later intrekken, nadat hij werd beschuldigd van het onthullen van de inhoud van diplomatieke telegrammen, een vroege WikiLeaks-zaak. Hij is gestorven het jaar daarop in 1882 op 52-jarige leeftijd. Toen Eva in 1913 stierf, werd deze Fantin-Latour uit 1881 verworven door De rijke Nederlandse kunstverzamelaar Helene Kröller-Müller had een ereplaats in haar huis. Vandaag is het bewaard in het Kröller-Müller Museum in Otterlo buiten Amsterdam. Eva's schoondochter, Lascelle Meserve de Basily, de vrouw van Nicolas, betaalde om het portret in 1967-69 te laten restaureren, en het werd in 1973 opnieuw bewerkt. Het donkere gezicht van het portret was het grote restauratieprobleem. Eindelijk, in 2003 werd het portret naar het Getty Museum in Californië gebracht voor een meer wetenschappelijke conservering behandeling bracht het gezicht terug, dichter bij de oorspronkelijke staat, de scheuren zijn genezen, maar het is nog steeds donker, zoals het oorspronkelijk was.
Iets anders gebeurde in 1881, het jaar waarin Fantin-Latour haar portret schilderde als de dame in het grijs: Henriette Wey-Isabey, de dochter van kunstenaar Jean-Baptiste Isabey en zijn tweede vrouw stierven. Een gedenkkaart van haar begrafenis ligt in de kleine cache met papieren die we van Eva hebben, papieren die haar zoon heeft bewaard. In Eva's aantekeningen, geschreven met een gelijkmatige, vaste hand, vinden we dit: 'Henriette Wey, overleden op 24 mei 1881, Plaats La .. [onleesbaar]m no 6. Toen de bediende binnenkwam om haar te vertellen dat de lunch werd geserveerd, vond hij haar in haar [onleesbare] kamer, dood op de grond liggend, een revolver naast haar. Ze was opgehouden te leven. Die ochtend was ze naar de mis gegaan, had haar armen bezocht en was naar huis teruggekeerd. Charmant, vol charme en genade. Haar man was al overleden. Heel goed en heel gedistingeerd. "
In de loop van het jaar stierf haar vader, en vlak voor haar huwelijk, in 1882, droeg de componist Ernest Chausson een van zijn mooiste, meest etherische melodieën op aan Eva, Hébé, een lied in het Griekse stijl, de setting voor een gedicht van Louise-Victorine Ackermann (1813-1890), te beluisteren op YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=ry5_qGPAKSo. De tekst roept een onschuldige godin op die de andere goden betovert. Ze houdt het eeuwige leven in haar handen als schenkster en mag het uitdelen zoals zij wenst. Een proefschrift van Marcus Samuel Miller noemt de toewijding: “De toewijding van de lied was voor Mlle. Eva Callimaki-Catargi, een Frans model dat hoogstwaarschijnlijk van Griekse afkomst is. Er zou kunnen worden gespeculeerd dat, net als de onschuldige godin Hébé, deze jonge vrouw de schoonheid vertegenwoordigde en zuiverheid van het goddelijke. " Nogmaals, behoorlijk bedwelmende dingen.
Dit elegante maar raadselachtige portret uit 1881 en het etherische lied uit 1882 dateren toen uit een tijd dat moet moeilijk zijn geweest, hoewel we zeker geen uitspraken in die zin hebben. Haar vader werd abrupt ontslagen als ambassadeur in Groot-Brittannië en stierf kort daarna. Iemand belangrijk voor haar, de dochter van Napoleons portrettist, een levende schakel naar een ander tijdperk, stierf schijnbaar aan zelfmoord. Eva trouwde in 1882 met Alexander de Basily en hun zoon Nicolas (1883 - 1963), uiteindelijk de bron van een belangrijke collectie Hoover Archives, werd geboren in Parijs en een tweede zoon Louis (1888 -1931) werd geboren in Wenen. Haar man kwam ook uit een kleurrijk gezin met diepe wortels in Moldavië en met Phanariote Griekse voorouders. Beide families waren succesvol geweest als vooraanstaande leden van de vaak bestreden orthodox-christelijke minderheid in het Ottomaanse rijk, een groep die soms overtroffen werd door mede-orthodoxe christenen van het Russische rijk. Gezien de precaire situatie voor christenen, waren abrupte veranderingen in fortuin gewoon de norm. Huwelijken werden geregeld rekening nadat rekening was gehouden met financiële en politieke factoren.
Ondanks hun vergelijkbare achtergronden scheidden Eva en Alexander in 1899. In zijn memoires stelt hun zoon Nicolas laconiek dat zijn ouders het helaas niet goed met elkaar konden vinden en dat hij als kind leefde met zijn vader totdat hij naar een beroemde school in Rusland werd gestuurd, dezelfde Tsarskoe Selo Lycée waar zoveel prominente Russen zoals Poesjkin waren aanwezig en waar Nicolas een Russische identiteit verwierf. Nicolas stelt elders in een andere context zijn memoires op en beschrijft de Russische mores dat scheiding zeldzaam was in het tsaristische Rusland van zijn jeugd. We kennen het natuurlijk van Tolstoj’s beschrijving in Anna Karenina dat een gescheiden vader de voogdij had over alle kinderen, en de gescheiden vrouw sociaal werd verbannen in Sint-Petersburg. Hetzelfde gold blijkbaar niet voor de hogere klasse Roemenen. Een neef van Eva, prinses Anne-Marie Callimaki, schreef een pittig boek dat vrolijk was en beweerde dat echtscheiding en hertrouwen een grote zorg en amusement waren onder de elite in Boekarest, en dat de Roemeens-orthodoxe kerk twee echtscheidingen en drie huwelijken toestond. Enkel en alleen de derde scheiding vormde een probleem. We weten dat noch Eva, noch Alexander hertrouwde, en aan het eind woonden beiden op verschillende adressen in Parijs.

8) Haar boek
Basily-Callimaki, Eva de, Mme: J.B. Isabey: sa vie, son temps, 1767-1855: Suivi du Catalogue de l'oeuvre gravee par et d'apres Isabey

9) ‘Hebe’ Ernst Chausson
Her eyes lowered, blushing and ingenuous,
When Hébé drew near their banquet
The enchanted gods held out their empty cups,
And the child refilled them with nectar.

All we too, when youth has passed,
Hold out our cups with longing.
What is the wine the goddess pours there?
We do not know; it intoxicates and delights.

Having smiled in her immortal grace,
Hébé goes one her way; we call her back in vain.
On the eternal path, for a long time still
Our tearful eyes follow the divine cup-bearer.

Uitvoerenden:
Shelby Van Houweling, Mezzo-Soprano Karen Eychaner, Piano