"Een esthetische beschouwing van kunst schiet tekort, omdat ze het zwaartepunt Éric van Hove had in 2019 een prachtige overzichtstentoonstelling in het Fries Museum.
Nu staan er twee van zijn Glokale motorblokken te pronken naast de Hindeloper kamer.
Ze zijn er nog te zien t/m 31 december 2027.
Leeuwarden, Fries Museum.
 |
||
|
Fig. 1 Éric Van Hove, zaaloverzicht, naast de Hindeloper kamer, Leeuwarden, Fries Museum, juni 2025. |
||
| In een zaal staan twee enorme motorblokken opgesteld. Deze motoren in het museum wekken geen bevreemding, ze zijn zo bijzonder fraai, het moet wel kunst zijn. Het lijken verbrandingsmotoren. We leven al 150 jaar met alle soorten motoren, en vooral die van dit type. We hebben er een groot deel van onze vooruitgang aan te danken. Ze zitten in grasmaaiers en vliegtuigen, in auto’s en bromfietsen, in landbouwmachines en olietankers en nog veel meer. | ||
|
Maar met deze twee is iets heel bijzonders aan de hand. Alle onderdelen zijn geheel versierd met decoratieve patronen, die we kennen uit andere culturen dan de onze. Niet alleen Friese, maar ook Marokkaanse, Zweedse en Indonesische. Op de detailfoto aan het eind van dit artikel is dat goed te zien. |
||
|
Het Fries museum heeft deze twee motoren van Éric van Hove in bezit. Us Heit (fryske motor, Claas Jaguar OM422-V8, uit 2019), vooraan op het zaaloverzicht, en schuin daarachter D9T (Rachel’s Tribute). De keuze op deze twee is vermoedelijk gevallen vanwege sociaal-maatschappelijke redenen(1). Dat klopt wel een beetje met het Friese volkskarakter én met huidige opvattingen over Kunst. Lees er alles over, en alles over deze twee motorblokken op de website van het Fries Museum. |
||
 |
||
|
Figuur 2 Éric Van Hove, Us Heit (Claas Jaguar OM422-V8), 2019. Vooraanzicht. Collectie Fries Museum, Leeuwarden. |
||
| Het vooraanzicht van Us Heit (onze vader) is een identiteitskraker van jewelste. Hij heeft niet voor niets de bijnaam ‘Friese motor’ , want de motor van deze hakselaar was uitzonderlijk populair onder Friese agrariërs. Het motorblok staat veelzeggend op een Fries tegeltableau. De kleuren op de schoepen van de propeller zijn niet die van de Friese vlag. Het zijn ook niet de kleuren van de Marokkaanse, noch van de Zweedse of Indonesische vlag. Toch zijn dat de vier volkeren die samen deze motor hebben gebouwd. (Zie ook de laatste foto, een still uit de montagefilm op YouTube). | ||
| Wat bedoel je met ‘samen hebben gebouwd’? Het proces ging als volgt. Eerst demonteerde Éric het hele motorblok van de hakselaar. Wie zoiets ooit gedaan heeft, of zich ooit heeft begeven op het terrein van modelbouw, kent het intense plezier en de spanning van het uit elkaar nemen. Dat gebeurt altijd met het doel het opnieuw in elkaar zetten, om de bestaande versie te verbeteren. Er is ook altijd onzekerheid. Waarom geeft deze bout niet mee? Moet dit onderdeel in zijn geheel eruit, of valt het in nog meer delen uiteen? Hoe zet ik het weer terug in elkaar? Waar berg ik het zó op, dat ik me straks niet meer kan vergissen bij de wederopbouw. Moet ik een detailtekening maken? Ai, dit breekt af, is het nog te vervangen? Is er een werkplaatshandboek? Heeft de fabrikant nog onderdelen en werkt die mee? | ||
|
Fig. 3 Onderstel |
||
| Na het demonteren, rubriceren en verpakken, deelde Éric de onderdelen uit aan kopersmeden, houtbewerkers, keramisten, glasblazers, aluminiumgieterijen, mallenmakers, metaalbewerkers, leerwerkers, juweliers en zelfs klompenmakers. Ieder kreeg die onderdelen waar zijn of haar ambacht zich het beste voor leende. En na verloop van tijd keerden de onderdelen, nu in een nieuw en ander materiaal, en met de cultuur-eigen decoraties van de makers, terug in de werkplaats. Staal is hout geworden, bouten werden koper, uitlaten keramiek. Je telt al 12 soorten hout, kunstig besneden, geel koper, rood koper, polyethyleen als ivoor, enamel en geblazen glas. Het valt niet te beschrijven wat zich onder het oppervlak allemaal nog meer bevindt. | ||
|
Zie vooral de prachtige fotoserie op https://fenduq.com/us-heit-claas-jaguar-om422-v8/ |
||
 |
||
|
Figuur 4 Still uit YouTube-film_Eric van Hove_Fenduq-opbouw Us Heit |
||
| Het opnieuw monteren, tot het originele motorblok hersteld én verfraaid was, duurde weken(2). Vast en zeker speelde mee dat de nieuwgemaakte onderdelen van een ander materiaal waren dan de originele. En dus vroeg de ‘bricolage’ vooral veel vindingrijkheid en creativiteit. De term bricolage (knutselwerk) werd gemunt door Claude Lévi-Strauss in zijn La pensée sauvage (het wilde denken) in 1962. Volgens Lévi-Strauss is de knutselaar een amateur die ad hoc en met de heterogene en niet-gespecialiseerde hulpmiddelen uit zijn omgeving een brede reeks praktische klussen probeert te verrichten. De term gaat hier maar ten dele op. Alle kunstenaars kregen immers een selectie originele onderdelen met de opdracht die in hun eigen ambacht zo zorgvuldig mogelijk na te maken. Maar het in elkaar monteren was natuurlijk wel een ad hoc avontuur. Het resultaat is fantastisch. Om door een loep te bekijken terwijl je ingespannen over de glazen omheining hangt (niet écht doen!) | ||
 |
||
| Fig 5 Us Heit detail | ||
| Woorden die zich rond dit project opdringen zijn diversiteit en verbinding. Maar de Friezen verslaan je op taalkundig gebied natuurlijk ook nog. Zij voeren als nieuwe term in: | ||
|
||
|
Prachtige algemene zinnen waarvan je betekenis echt maar op één manier kunt leren begrijpen. Door naar het werk toe te gaan en letterlijk op te noemen wat je ziet. Terwijl je dat doet gaat je gevoel aan het werk. Zo kun je het genieten en op je in laten werken. Het intellectuele verhaal kun je thuis nalezen op de site. Maar dat zal nooit vervangen wat je zojuist beleefd hebt. |
||
|
Als u op de plaatjes hieronder klikt, ziet u een vergroting      Verder lezen: https://www.friesmuseum.nl/te-zien-en-te-doen/tentoonstellingen/hindeloopen-éric-van-hove. |
||
|
Eindnoten en fotoverwijzing (1) Lees daarvoor op de website van Het Fries Museum het verhaal over die andere motor, de D9T (Rachel’s Tribute) https://www.friesmuseum.nl/over-het-museum/nieuws/2018/fries-museum-koopt-werk-van-eric-van-hove (2) Éric van Hove: Fenduq - Opbouw Us Heit: https://www.youtube.com/watch?v=royS_tdmBso (3) Glokaliteit in https://www.friesmuseum.nl/over-het-museum/nieuws/2018/fries-museum-koopt-werk-van-eric-van-hove Alle foto’s © Mandarte (2025) tenzij anders vermeld. |
Abonneren
Rapporteer
Mijn reacties