6 Mona Lisa model voor selfies?

Waar blijft de Mona Lisa tijdens de sluiting van het Louvre?

Het kan niemand ontgaan zijn, de foto op bijna alle voorpagina’s van de internationale kranten. President Macron, die de ‘Nouvelle Renaissance’ van het Louvre aankondigt, in de zaal van de Mona Lisa. Heel de wereld is blij dat het schilderij weer op zijn plek hangt. Het was immers gestolen, door de minions, tijdens de openingsceremonie van de Olympische spelen in 2024 in Parijs.

In Parijs gaat nu hetzelfde gebeuren als een aantal jaren geleden in Amsterdam: het belangrijkste museum voor moderne kunst en het museum met de rijkscollectie gaan gelijktijdig op slot. Daarna krijgt de Mona Lisa een eigen zaal (net als nu, trouwens) en net als de Nachtwacht bij ons.

Het enige verschil is nog het formaat van het kunstwerk en de tijd waarin het gemaakt werd. Omdat de hele wereld naar het Louvre komt - niet naar de tentoonstellingen van het Centre Pompidou - eigent president Macron zich het nieuws maar al te graag toe. Laurence des Cars, de directrice van het Louvre, mocht de president aankondigen, zoals te zien is op de meer dan een uur durende verslagen op Youtube. Maar wat des Cars  ook allemaal bereikt heeft, Macron wilde het vertellen. En zij sprak hem eerbiedig aan met Monseigneur le President de la Republique.

In 1919 wist Marcel Duchamp ook al de Mona Lisa ‘virtueel’ te stelen. Hij tekende op een eenvoudige zwart-wit reproductie van Mona – feitelijk een ‘ready-made’ – een snor en een baard en schreef er met grote letters LHOOQ onder.

De echte diefstal van de Mona Lisa in 1911 bracht de ‘hele’ wereld in beroering. Het duurde twee jaar voordat het werd teruggevonden.. Toen het uiteindelijk in het Louvre werd teruggehangen, was de Mona Lisa het beroemdste schilderij ter wereld.

Waarom is de Mona Lisa nog steeds zo belangrijk en populair voor 1 miljoen bezoekers per jaar? Volgens veel kunsthistorici is het haar schoonheid. Daar kunnen we, wat ook gebeurt op internet, met nog 1000 en woorden overschrijven. Dus typte ik in op Googles Ai Gemini: Waarom is de Mona Lisa belangrijk? Zonder dralen antwoordde het scherm met 4 factoren: ‘mysterie, schildertechniek, diefstal, culturele betekenis’. Achter elke regel staat een icoontje waardoor je de regel kunt uitklappen, dan zie je waar het AI programma zijn wijsheid vandaan haalt. De eerste 3 kwamen uit één artikel, de vierde uit een ander. Dus in totaal liggen er 2 – Nederlandstalige -  artikelen ten grondslag aan Googles Gemini antwoord. Wetenschappelijk gezien een schraal aantal bronnen van geringe diversiteit. Als je op het antwoord van Gemini  klikt kom je in het artikel terecht, op de aangehaalde zin. De laatste komt zelfs uit een online webshop waar je een reproductie van de Mona Lisa kunt bestellen. Ik heb Gemini en Copilot maar weer uitgezet.

Het is voor een kunsthistoricus als ik altijd verleidelijk om een verwantschap te zoeken tussen een kunstwerken. Die vond ik in het portret van Renoir met de titel Gabrielle in rode jurk. Ik schreef er over in (link) Renoir, le déjeuner des canotiers. Er is een opvallend verschil: Mona kijkt langs je heen , Gabrielle is meer in zichzelf verzonken. Vergis ik me, kijk ik eenentwintigste-eeuws, of is Gabrielle zachter en introverter en Mona zich meer bewust dat ze poseert? Sterker nog, Is Gabrielle een echte vrouw en Mona een man of hybride? Als dat zo is hoort Gabrielle bij mij en Mona bij de selfies klikkende jeugd. Wie weet is daarom Mona – als protoselfie - nog steeds zo belangrijk.