"Een esthetische beschouwing van kunst schiet tekort, omdat ze het zwaartepunt bij de beleving van de beschouwer of schepper legt en niet bij de waarheid, “In de voetsporen van Van Gogh”
Voor de eerste keer een gezamenlijke tentoonstelling van
het Rijksmuseum Vincent van Gogh
en het Stedelijk Museum Amsterdam.
Het van Gogh grijpt terug naar het begin van Kiefers carrière, Het Stedelijk toont de latere ontwikkeling.
De catalogus noemt het een tweeluik, zo bespreek ik ze ook.
Eerst deze week een werk uit het Van Gogh, volgende week een werk uit het Stedelijk.
Ik ben kritisch en ik hoop dat u zelf gaat kijken en uw eigen oordeel velt.
Laat u door mij vooral niet weerhouden, maar zie het als een uitdaging aan uzelf.
Vincent van Gogh (1853-1890) |
||
|
||
|
Vanaf de eerste seconde de grote benedenzaal in het Van Gogh museum binnen, op afstand gezet. Lijfsbehoud. De dood vermomd als landschap springt je van alle wanden tegemoet. Te gelikt om waar te zijn, zo verraadt de dood zichzelf. Onbegrensd leeg, het eeuwig vacuüm dat iedereen wacht. Eindeloze schoonheid zonder inhoud. Vincent draait zich daar ergens, onder de voren, rusteloos om en om. Hij heeft de oorlogen van Anselm nooit gekend. Wij lopen in dronevlucht voor de traditionele composities langs, voorgrond, horizon en lucht. Herhaling na herhaling.
|
||
|
In de catalogus van de dubbeltentoonstelling Anselm Kiefer, sag mir wo die Blumen sind staat een ingekorte tekst van Anselm Kiefer zelf, uit een lezing die hij hield in de Tate, over zijn verhouding met Van Gogh. Dat hij - net als Van Gogh – het moet hebben van hard werken, omdat Van Gogh en hijzelf geen talent hebben. Hij zich afvraagt: “Kun je meesterwerken maken zonder over een speciale gave of talent te beschikken?” Deze tentoonstelling in Amsterdam geeft het antwoord: nee, dat kan niet. Fenomenen bestaan, zoals Andy Warhol, Ai Weiwei, YoYoi Kusama, Anselm Kiefer, Vincent van Gogh. Harde werkers, getuigen, afbeeldingen makers van wereldgebeuren, indrukwekkend als de krant. Maar meesterwerken, nee. Absoluut geen Michelangelo’s of Picasso’s. Soms vergissingen op superformaat. Meestal citaten uit het verleden. Maar ontroeren, openbreken, tranen teweegbrengen, harten doen opspringen, gelukzaligheid opwekken, onverwachte blijdschap oproepen, overrompelen en inpakken, dat doen ze niet. Een erotische relatie aangaan kunnen ze niet, ze zijn niet doorvoeld, maar uitgedacht. Nog voordat onze emoties ons kunnen ontregelen hebben ze al boeken vol woorden veroorzaakt. Woorden die het werk doodslaan in een poging het tot leven te wekken. |
||
|
Alhoewel, soms een detail…
Kiefers kraaien zijn nauwelijks geïnspireerd door de kraaien van Van Gogh. Het werk raakt nog net oppervlakkig aan de Van Gogh. |
||
|
Kiefer:
Exact. Hier spreekt niet de kunstenaar Kiefer maar de kunsthistoricus Kiefer. Hij heeft de bekende “schoenen van Van Gogh, van Heidegger gelezen. Hij heeft Van Goghs schilderijen, “die van de laatste drie jaar van zijn leven” uitmuntend bekeken en geanalyseerd. Daar spreekt de kunstenaar-intellectueel. Het is goede discussiestof. Maar het levert geen meesterwerken op. Deze late werken ‘zetten de wereld niet op zijn kop’. De jaren 80, waarin Anna Tilroe Kiefers werken omschreef als mokerslagen, en waarin wij sprakeloos langs de loden werken door het Stedelijk Museum dwaalden, zijn voorbij. Wat hier nu rest is geen kunst, maar decoratie. Het past in geen enkele gewone-mensen-huiskamer. Het is supermooi voor in de ontvangsthal van een bankverzekeraar. En zeer geschikt als lesmateriaal in een museum. |
||
|
Als u op de plaatjes hieronder klikt, ziet u een vergroting    |
||
|
Eindnoten en fotoverwijzing - alle citaten uit de catalogus van de tentoonstelling Alle foto's ©Mandarte. |
Abonneren
Rapporteer
Mijn reacties