Rodin na de film

De film Rodin schetst Rodins verhouding met Camille Claudel tijdens de opbouw van zijn levenswerk: de Poort van de Hel.
Ik heb me altijd afgevraagd waarom hij nu juist een Hellepoort heeft gemaakt. Daarom maakte ik een video over De Poort van de Hel.

Portret door Camille Claudel

Camille Claudel maakte dit secure portret van haar idool en geliefde. Het toont haar vakmanschap. Het heeft genoeg afstand genomen om niet sentimenteel te worden. Het realisme is overtuigend. Ze werd niet voor niets een van de belangrijkste medewerkers in het atelier van Rodin.

Rodin en Michelangelo

Rodin is een groot bewonderaar van Michelangelo. Na zijn reis naar Florence zei hij: 'Het is Michelangelo die me heeft bevrijd van academische beeldhouwkunst.”

In dit vroege werk Het bronzen tijdperk zie je de invloed van Michelangelo. Het werkt blijft nog dicht bij de anatomie van de mens. Later zal dit steeds minder belangrijk worden voor Rodin.

Bij de Slaaf van Michelangelo zie je een stuk steen bij de voet en achter het been. Dat is nodig om te voorkomen dat het beeld bij de knieën afbreekt. Rodin zal die ruwe voetstukken vaak gebruiken ondanks dat het helemaal niet nodig is voor zijn beelden van klei. Hij houdt van het effect.

Dante: onderwerp

Rodin hield zich een jaar lang bezig met het boek van Dante Algihieri, La Divina Commedia. Het dateert van 1325 en is nog echt middeleeuws. De goddelijke komedie is een denkbeeldige reis door de drie rijken van het hiernamaals: de hel, de louteringsberg en de hemel.

 In 1861 verscheen de franstalige uitgave, met houtgravures ontworpen door Gustave Doré. Het boek werd immens populair. Ook Rodin bezat een exemplaar.

La Porte de l'Enfer (De Poort van de Hel)

In 1880 verwerft Rodin de opdracht om de entreedeuren te maken voor en nog op te richten museum. Het museum voor decoratieve kunsten. Als onderwerp voor zijn deuren koos hij De Hel van Dante.

De vraag die mij bezig houdt luidt: Waarom nam Rodin voor een Museum voor Decoratieve Kunsten Dantes hel als toegangsdeuren? Een museum is toch een soort paradijs?

Rodin zei zelf:

“Ze lieten mij zelf het onderwerp kiezen. Ik koos dus zo veel als mogelijk voor een onderwerp dat de leugens die over mij werden verteld niet zou kunnen herhalen. Ik had geen idee om Dante te interpreteren, hoewel het me goed deed om de Inferno als startpunt te gebruiken, want ik wilde kleine, naakte figuren maken. Men had mij ervan beschuldigd dat ik mensen echt had afgegoten als mijn werk, en ik had de Heilige Johannes gemaakt om me ertegen te verdedigen, maar dat lukte slechts gedeeltelijk. Om helemaal te bewijzen dat ik naar het leven kon modelleren, net als andere beeldhouwers, wilde ik de figuren voor de deuren kleiner maken dan de werkelijkheid. Ik had een enorme bewondering voor Dante. Dante is niet alleen een ziener maar ook een beeldhouwer. Zijn uitdrukking is kernachtig in de goede zin van het woord. Ik leefde een heel jaar met Dante, terwijl ik de 8 cirkels van de hel tekende.”

De hel bestaat daarin uit 8 cirkels. Voordat je de eerste binnengaat staat er geschreven:

Door mij gaat men binnen in de stad van pijn,
door mij gaat men naar het eeuwig lijden,
door mij gaat men tot de mensen die verloren zijn.
Rechtvaardigheid bewoog mijn hoge Maker:
ik ben het werk van de goddelijke Macht,
de hoogste Wijsheid en de eerste Liefde.
Al wat vóór mij werd geschapen was eeuwig,
en ook ik blijf eeuwig voortbestaan.
Laat varen alle hoop gij die hier binnentreedt!'

Baptisterium Florence: de paradijsdeuren van Ghiberti

Toegangspoorten hebben een rijke traditie. Een van de beroemdste poorten is die van het Baptisterium in Florence. Zijn voorbeeld was de poort van het Pantheon in Rome. De Oostpoort recht tegenover de dom werd gemaakt door Lorenzo Ghiberti. Nu is die gerestaureerd en is al het brons en verguldsel hersteld. Deze poort, die door Michelangelo Paradijsdeur werd genoemd, nam Rodin als voorbeeld.

De Denker

Zo is zijn beroemde bronzen beeld van De denker uit 1880 oorspronkelijk ook voor De Hellepoort bedoeld. Ook andere beelden als De kus, Fugit Amor (ca. 1887) en Gehurkte vrouw (1880-1882) hadden oorspronkelijk een plek binnen het reliëf van de monumentale toegangspoort.

De Denker denkt fysiek, met z’n hele lichaam. Rodin geeft lichamelijke expressie aan alles wat we voelen en denken. Onze huid is de buitengrens van iets wat daaronder beweegt. Dat brengt Rodin over op de huid van De Denker en zijn andere beelden. De Denker doordenkt de hel van het bestaan. Rodin benadrukt het lichamelijke en laat ons zien hoezeer we worden beheerst door onze passies.

De Denker gaat zo op in zijn denken dat hij zich niet bewust is van zijn verwrongen houding. Zijn rechter elleboog rust op zijn linker bovenbeen. Dat is een erg onnatuurlijke houding. Hij denkt met al zijn vezels.

De Kus (Paolo en Francesca)

Paolo en Francesca waren voor eeuwig rond in het schimmenrijk. Het beeldschone meisje uit Ravenna wilde trouwen met de mooie Paolo, maar ze merkte te laat dat ze was uitgehuwelijkt aan zijn onaantrekkelijke, oudere broer. Toen deze vertrok naar de oorlog kwam de jonge broer haar bezoeken. De liefde dreef hen in elkaars armen. Dat legde Rodin vast, in klei. Het beeld werd beroemd en in marmer en brons met verschillende afmetingen gekopieerd.

Fugit Amor (de broosheid van de liefde)

Het verhaal van Paolo en Francesca gaat verder: zij werden betrapt door de bedrogen echtgenoot die hen terstond vermoordde. In de hel aangekomen werden zij veroordeeld om voor eeuwig door een storm te worden meegesleurd. Rodin geeft het moment weer waarop de wind de geliefden van elkaar probeert te scheiden. De beeldengroep is een duidelijk symbool voor de kwetsbaarheid van de liefde.

Hurkende vrouw

Rodin geeft in zijn beelden uitdrukking aan menselijke emotie, passie en erotiek. Ook deze hurkende vrouw komt uit de Poort van de Hel. Het Museée Rodin schrijft het volgende:

"Door haar houding, zowel gesloten als open, is de figuur representatief voor de erotische dimensie die een deel van het werk van Rodin in die jaren aannam. Niet de erotiek die men aantreft in de figuren van Naiaden of in de kus, maar een donkere en bezorgde eros. Die werd vaak als obsceen beschouwd vanwege het verborgen geweld dat ze aan het licht laat komen. De bijna dierlijke sensualiteit van "de kikker" zoals het in die tijd genoemd werd, maakte het beeld succesvol."

Hurkende vrouw door Camille Claudel

Zo, dat was het. Ik hoop dat u hierna nog veel meer gaat opzoeken over Rodin. En over Dante. En over Claudel. En niet te vergeten Michelangelo en Ghiberti.
Het zou aardig zijn als u me laat weten wat u van deze video vindt en waar het nog verbeterd kan worden. Doet u dat via de website van Mandarte.
Graag tot een volgende keer.

Vertel me wat je vindt van dit artikel: te lang, te kort, interessant, informatief, verkeerde interpretaties, gebrek aan bronnen, waar komen de laatste foto's vandaan enzovoorts enzovoorts. Ik antwoord!