Een onverwachte botsing met het gelaat. Deze gezichten van dun gewalst staal bestaan uit talloze facetten. Alles wat maatschappelijk wordt gladgestreken komt in kreukels aan de oppervlakte. Niet gelijkenis maar het wezen zelf van de mens treedt tevoorschijn. Die blijkt meerduidig te zijn en moeilijk te karakteriseren. Er is daarom geen ontkomen aan: deze gezichten wijzen je terug naar jezelf.

Midlife of the Crow, 2019
Matthew Monahan
Olieverf op roestvrijstalen folie, cement
175 × 35.5 × 30.5 cm

Voor zijn 5e solotentoonstelling bij Galerie Fons Welters presenteert Matthew Monahan (1972, Los Angeles) een serie van zeven sculpturen. Ze zijn gemaakt van dun gewalst staal (speciaal behandeld blik) en ze zijn beschilderd met olieverf. De kleuren zijn die van de huid, aangezet met een bloedrood, vaal roze en lichtblauw, zoals op het detail hiernaast te zien is.

The Deep/Les Profondeurs
Anthony Caro,
Staal en keramiek 295 x 277 x 91,5 cm;
Bourbourg, "The chapel of light" in de kerk St-Jean-Baptiste de Bourbourg

Herbert Nouwens, beeldhouwer van ijzeren sculpturen, zendt mij een catalogus van een sculpturaal werk in Frankrijk, gemaakt door Anthony Caro. “Jij zult het wel de moeite waard vinden”, zei hij. Het betreft een kerkje in het dorp Bourbourg, in het arrondissement Duinkerke in de Franse (noord-) Westhoek. Het kerkje, gewijd aan Johannes de Doper, is gebouwd in de 13e eeuw door de monniken van de abdij van St. Bertin. In 2008 regisseert Anthony Caro daar als een totaalkunstwerk zijn “Chapel of Light” bestaande uit ijzeren sculpturen, steen, keramische beelden en houten interieurarchitectuur. Het werk is nog steeds te bezichtigen tijdens de openingstijden van de kerk.

 

 

 

 

 

 

Homenaje a Bach 1996
Eduardo Chillida
Terracotta H= ca. 40 cm
S. Sebastian, Chillida Leku
(Foto uit Catalogus Museo CHillida Leku p.15)

Ken je dat gevoel? Die ruwe chamotte in je handen als je het op de werktafel staat te walken? In je hoofd is al een voorstelling opgedoemd. Dat steeds krachtiger en haastiger kneden om de vorm in de klei te brengen omdat je het beeld niet mag verliezen. De kramp in je bovenarmen, de angst dat het niet gaat lukken, deze eenvoudige maar sublieme vorm, nee, deze enige voorstelling ooit door mensenhanden gemaakt, die er werkelijk toe doet? En dat ie er dan plotseling begint te komen, in je handen, terwijl de klei nog te slap blijkt en de vorm te glad en de begeestering groter toen het ding er nog niet was en dat je hem wanhopig even op de tafel laat rusten: is het nou echt zo geweldig?

Homenaje a Bach 1996
Eduardo Chillida
Terracotta H= ca. 40 cm
S. Sebastian, Chillida Leku

Waarom is deze hommage voor Bach eigenlijk een boek? Is het een hommage voor, of een hommage aan, of een hommage van? Meestal spreken we van een hommage ‘brengen’ of ‘brengen aan’. In het Spaans (of Baskisch) a : “hommenaje a Bach" noemt Eduardo Chillida zijn terracotta boek. In de middeleeuwen was de hommage een belangrijk ritueel, waarbij de vazal zijn trouw beloofde aan zijn heer. Het kan zijn dat Eduardo zich trouw wilde verbinden aan Johan Sebastian, maar waarom dan een boek en niet een paar handen, zoals dat hoorde bij het middeleeuwse ritueel?

Homenaje a Bach 1996
Eduardo Chillida
Terracotta H= ca. 40 cm
S. Sebastian, Chillida Leku

Een boek. Voor het raam. Net op tijd, nog even gezien, voordat we naar buiten stapten, de museumboerderij van Chillida Leku uit, de druilerige winterregen in. We hadden geluk met het weer. Niemand in het park te zien, de boerderij voor ons alleen, lichtgrijze motregen die de sculpturen op hun best uitlichten. Foto’s uit San Sebastian zijn meestal gemaakt in de zon, maar die schijnt slechts een paar weken per jaar, daar aan de golf van Biskaje, waar het net zo vaak druilt als in Engeland, of bij ons. Foto’s uit San Sebastian toveren ons daarom een verkeerd beeld voor, niet het licht waarin Eduardo Chillida doorgaans werkte.

Z.t. (Male Statue) 2017
Maria Roosen
Geblazen en gezandstraald glas, kleur Sahara 46 x 20 cm
(Ajeto Glassworks)
Gezien: tentoonstelling ‘Vuur’, Kunsthal KAdE, Amersfoort
Nog t/m 07-01-2018

WAT ZIE JE

Dit beeld is niet groot, maar je handen zullen elkaar niet raken als je het optilt. Het zal niet boven je hoofd uitsteken, als je het voorzichtig op tafel zet. Het staat onder een heldere kap, een vitrine van glas of epoxy, die het licht breekt en dubbele schaduwen op de bodem veroorzaakt. Het beeld is het ontdaan van stof en vet, geen vingerafdruk is er te zien. Er is helemaal geen spoor te zien van gereedschap of van een aanraking. Wie het heeft gemaakt is uit het zicht verdwenen.

Sleeping Boy, 2016, Oliver Laric, Stereolithography and selective laser sintering,
polyamide, polished epoxy, TuskXC2700T, polyurethane, pearlescent pigment,
water-transfer print, 55 x 111.5 x 101.5 cm
Rotterdam Kunsthal (februari-maart 2017)

Over originelen en kopieën

“Sleeping Boy”, een stilstaande sculptuur van Oliver Laric, stond aan het begin van de tentoonstelling ‘Human / Digital: a symbiotic love affair’, in de Kunsthal, in februari en maart van dit jaar. De sculptuur werd niet door recensenten genoemd. Zonder uitzondering schreven zij over de videoschermen en bewegende beelden van de tentoonstelling en toonden daarmee hun eigen associatie met het woord ‘digital’: het bewegende beeld op internet. Daar horen geen ‘standbeelden’ bij.

Winter’s Passage: Luxor 1985,
Cy Twombly
hout en witte verf, nagels, papier, lijm, sporen van blauw kopersulfaat 53.5 x 105 x 51 cm
Kunsthaus Zürich

De huidige tentoonstelling in het Stedelijk Museum Amsterdam, getiteld Jean Tinguely – Machinespektakel, is chronologisch opgebouwd en neemt je mee langs de ontwikkeling van Tinguely’s oeuvre.
In het begin is de kunstenaar nog jong, vrolijk en enigszins opstandig, zoals het de jeugd betaamt. Gaandeweg wordt hij steeds rijper en je ziet hoe het aantal betekenislagen in zijn werk toeneemt: steeds minder eenduidig wint het aan associatieve rijkdom.

Performatief of niet?

Er ontstaat in mij steeds meer ruimte tussen twee tegengestelde opvattingen van sculptuur: de performatieve, waarbij de kunstenaar en/of een ander mens (publiek) een beslissende rol speelt binnen de opvoering van het kunstwerk, en de statische sculptuur, waarbij een voorwerp alle actie vraagt van de toeschouwer. Performatief (van performance = optreden) werk is tijdelijk, statisch werk is duurzaam. Performatief werk gedraagt zich als een theater-opvoering, statisch werk als een rekwisiet op een podium. Rekwisiet is nieuwe spelling, een slecht soort popularisering van de schrijftaal waardoor je de herkomst van een woord niet meer kunt zien. Rekwisiet komt van het latijnse Requiro = ‘ ik onderzoek’. Volgens Van Dale is een rekwisiet een voorwerp dat nodig is bij een toneelvoorstelling, en als dat zo is wil ik het podium verstaan als de wereld. Een statische sculptuur is in mijn ogen een voorwerp waarmee ik mijn aanwezigheid op de wereld onderzoek.

De Koornmarktspoort in Kampen is onderdeel van het Stedelijk Museum Kampen.
Tot en met afgelopen zondag was daar werk te zien van Thea van Hoften en Yumiko Yoneda.

Hedendaagse Postmoderne Vaas
2014,
maiolica earthenware,
61 x 21 x 22 cm,
unique work (photo Tom Haartsen)

In de NRC van 13 juli 2016 spreekt de nieuwe directeur van de curatoren-opleiding en presentatieruimte ‘De Appel’ in Amsterdam, zich uit over zijn aanstaande beleid:

Blauw van de hemel, blauwer door het wit van de wolken.
Wit van de wolken, witter door het blauw van de hemel.
IJle strengen, slierten in een cirkel.
Archaïsche paardenstaarten.
Rafels van heksenkring.
Zachtheid van dwang.
Kracht van veelvoud.
Grens.
Vilt.
Huis van sjamaan, tovenaar, stamhoeder.
(Wol is warm, blauw is koel).

Het thema van de ronde, opengebroken en transparante, maar toch afgebakende ruimte, vinden we terug bij Francis Bacon, misschien wel de meest intimiderende schilder over pijn.

een oude belofte

Ooit voorgenomen: schrijf nooit over kunstwerken die niet goed zijn. Het helpt niemand en is daarom misbruik van energie. Bovendien is het voor niemand prettig om negatieve kritiek te lezen (betweter!). Het is beter de beschikbare, weinige tijd te wijden aan echte kunst.

Betekenissen

Op een van de wanden naast Metaphoric Indigo is de titel aangebracht met een tekst van het museum: