nativity pierowebHet kindeke Jezus in Toscane

Dit tafereel toont Maria in aanbidding voor de pasgeboren Christus, die op haar mantel ligt.
Vijf engelen zingen ter ere van Zijn geboorte, twee van hen spelen op een luit.
Het is geschilderd door Piero della Francesca, rond 1470-75, met olieverf op een paneel van 124 x 123 cm.

 

 

osenezel  

Naast hen staat een ezel te balken, terwijl een os ernstig op het Christuskind neerkijkt.

Er zijn twee herders aanwezig. (Hun gezichten zijn ernstig beschadigd, waarschijnlijk ten gevolge van overmatig schoonmaken door vorige eigenaren).
Een van de herders wijst naar boven, terwijl hij zijn staf over zijn arm heeft liggen als een scepter.

herders
       
jozef  

Jozef zit in diepe mijmering verzonken, met zijn ene been kruislings over de andere knie.

Elke aanwezig mens, de engelen en de dieren tonen een andere relatie tot het Kind. Zelfs de ekster, goed bekend in Piero’s geboortestreek  Toscane wegens zijn constante gekras, lijkt anders en vooral stil te zijn.

ekster
       

toscaneweb

 

borgo sansepolcroweb

 Borgo Sansepolcro

  Piero heeft vooral accenten gebruikt uit zijn geboortestreek, Bethlehem heeft hier een typisch Toscane-gevoel. De platte heuveltop waarop de scène zich afspeelt doet sterk aan het oostelijke Toscane denken, net als de meanderende vallei links. Tegelijkertijd doet de horizon rechts, gedomineerd door de basilica, sterk denken aan Piero’s geboortestad Borgo San Sepolcro. borgo
       

portinaridetail

Hugo van der Goes
Portinari altaarstuk
1476-78 (detail)

  Maar de invloed in dit schilderij komt van verder weg. Hier is de indruk te zien die de noord-europese schilderkunst maakte in Italië. Vroeg in zijn carrière schildere Piero met tempera, maar later ging hij steeds meer schilderen met olieverf.
Daarvoor gebruikte hij een bruine onderschildering, die duidelijk maakt dat hij bekend was met de Vlaamse en Nederlandse meesters.
Dat wordt nog versterkt door het tengere lichaam van Christus, dat de robuuste lichamelijkheid mist die in die tijd in Italië gebruikelijk was en doet denken aan Hugo van der Goes.
     
dak   Piero heeft ook veel geëxperimenteerd met het perspectief. Dit is het enige schilderij in zijn oeuvre dat een gebouw toont dat scheef staat ten opzichte van de rest van de compositie: dit is de eenvoudige schuur die de toeschouwer herinnert aan het armoedige begin van Christus.
     
kind   Het is mogelijk dat dit paneel nooit geheel is afgemaakt. Het is in ieder geval beschadigd, vermoedelijk door een 19e eeuwse restaurateur. Desondanks toont het schilderij meer dan genoeg details om het gevoel op te wekken van een complete compositie, waarschijnlijk een van de laatste die de kunstenaar heeft vervaardigd.
     

1000 Resterende tekens