Eduardo Chillida in Münster 2

Ook in de tentoonstelling in St. Paul de Vence, die we afgelopen zomer bezochten, was er belangstelling voor de geschiedenis achter de Windkammen. Wat daar opviel was hoe de windkammen, die nu drie grote sculpturen zijn, door Chillida werden opgevat als één sculptuur op één rotsblok of sokkel. Zowel zijn ruimtelijk uitgevoerde Estudio peine del viento III, V en VII zijn nog allemaal solitair. De solitaire plaatsing op een sokkel maakte het natuurlijk beter mogelijk om de werking van de sculpturen als zelfstandige eenheden te bestuderen. Het moet ook iets te maken hebben gehad met het nog ontbreken van de plaats waar uiteindelijk de winkammen zouden worden aangebracht, de baai bij San Sebastian.

Een aantal van die voorstudies zijn meerdere malen afgegoten, en zo zagen we deze versie van de studie III in Zuid-Frankrijk. Hij dateert uit 1965 en is 11 cm hoog. Het is een klein ijzeren sculptuurtje op een houten blokje. Er is een poort met een onderdoorgang. De bovenrand spiegelt (niet exact) de onderrand. Deze is gelast aan een uitloper, die achter de poort overgaat in een vorm die bestaat uit een ijzeren vlak met gat erin, waarop zij v-vormig is omgebogen. Beide uiteinden staan iets schuin omhoog. Elke afsluitend vlak kent een doorgang. Zo wordt de ruimte in drie richtingen tegengehouden en tegelijk doorgelaten. Er is waarneembaar hoe het zou kolken, wanneer het met grote kracht onder de poort door lang die wanden zou spoelen. Onverschillig of het wind zou zijn of water van de branding. Alleen visueel werkt het anders: het is niet mogelijk de sculptuur recht van voren te overzien: het is noodzakelijk om de sculptuur heen te draaien. Wat het leert is dat de sculptuur stil staat en juist door stil te staan de ruimte kenbaar maakt als een vloeiende, onstuitbare kracht.