Het goede bestuur 1338-1340 Ambrogio Lorenzetti Fresco 340 x 1440 cm Siena, Palazzo Pubblico |
Deze keer behandelen we in de serie Giro dell’Arte de stad Siena. Waarschijnlijk het aller-beroemdst zijn de allegorieën van het goede en het slechte bestuur en hun gevolgen, in de raadszaal van het oude stadhuis. Ze werden geschilderd door een van de twee broertjes Lorenzetti rond 1340 en lijken nog weinig aan actualiteit ingeboet te hebben. Fascinerend is wat volgens deze fresco’s nodig is voor een goed bestuur: het gaat vooral om deugden en niet om geld. De vraag is of dat wel zo naïef is als het lijkt. |
De Lorenzetti, twee schilderende broers in het Italië van de veertiende eeuw, Pietro en Ambrogio, werden allebei in Siena geboren. Ze worden gerekend tot de zogenaamde ‘Sienese School’ die zich ontwikkelde vanuit de Byzantynse traditie. De eerste beroemde kunstenaar in die richting was Duccio di Buoninsegna. (Betekent dat niet zoiets als ‘de leider in het goede tekenen’?) Hij werd als snel beconcurreerd door (vermoedelijk) een van zijn leerlingen: Simone Martini. Door hem, en door de al even beroemde Giotto en de beeldhouwer Giovanni Pisano, werd vooral Ambrogio Lorenzetti beïnvloed: hij wilde verder en streefde zijn meer behoudende broer voorbij. | ||
Op een troon zit de vorst, gekleed in de kleuren van Siena, zwart en wit. Boven zijn hoofd zien we trouw, naastenliefde en hoop. Links en rechts van de grote heerser zitten enkele vrouwen die de verschillende deugden uitbeelden: van links naar rechts pax (vrede), fortitudo (kracht), prudentia (behoedzaamheid), magnanimitas (ruimhartigheid), temperantia (gematigdheid) en justitia (rechtvaardigheid) | ||
Helemaal links op het fresco zetelt vrouwe Justitia ofwel de rechtvaardigheid. Vanaf de beide weegschalen die zij in haar handen houdt wordt een koord gevlochten, dat door de mensen onder haar wordt doorgegeven naar de vorst die we zojuist zagen. Degene onder vrouwe Justitita (links, ze komt dus twee keer voor!) die het koord aan de mensen aanreikt, zo staat te lezen, is ‘Concordia’: eendracht. | ||
En dat is dus wat Lorenzetti duidelijk maakt: eendracht maakt macht. Hij maakt ook nog duidelijk hoe Concordia daaraan meewerkt: haar naam staat geschreven op een middeleeuwse hand- of blokschaaf. |