De waarheid woont in het werk
(St. Martin de Castillion, augustus 2011)
“Je n’ai jamais cherché la beauté, mais quand on fait les choses comme il faut les faire, la beauté peut leur arriver”. (Eduardo Chillida)
"Schoonheid", zei Jan, "is een cadeautje. Je weet van tevoren niet of het ontstaat en je kunt je er niet oprichten. Iets moois willen maken is zelfmoord."
Daarin zit het ‘peut arriver’, het mogelijk erbij komen van Chillida. Zo voelt het ook, schoonheid is er op de tweede plaats. Schoonheid komt pas als de dingen zo gemaakt worden, als ze gemaakt moeten worden. Het belangeloos welbehagen van Immanuel Kant is in de kunst een andere dan in de natuur.
- Gegevens
Zondagmiddag 11 september 2011, terwijl een groot deel van de wereld 9/11 herdacht, en een groot deel van Nederland 'Open Monumentendag' vierde, sprak ik een inleiding op de tentoonstelling in Bloemendaal, in galerie Achter de Zuilen.
Er is werk van drie kunstenaars: Wicher Meursing, Dominique Ampe en Danielle van Hilten.
De tentoonstelling is nog te bezichtigen tot en met 2 oktober 2011.
Hieronder staat de tekst die ik uitsprak tijdens de opening.
- Gegevens
Tekenen is denken (St. Martin de Castillion, augustus 2011)
Een vroege tekening van Eduardo Chillida, die de Fondation Maeght in St. Paul de Vence toont in de zomer van 2011, laat aarzelende lijntjes zien, die samen de contouren vormen van een torso. Een Michelangeleske figuur van honderden lijnstukjes, nu en dan aangedikt, soms overtrokken door nieuwe. Chillida is duidelijk niet opgeleid tijdens de renaissance en hij is geen tekenaar: illusie ligt hem niet.
- Gegevens
Vandaag op de kunst- en cultuurmarkt Hoorn het nodige gedaan aan marketing voor Mandarte, met als belangrijkste onderwerp de prijsvraag 'win een excurise voor twee personen'.
- Gegevens
“Is brons eigenlijk niet een valkuil voor beeldhouwers?” vroeg Caro zich af en hij vervolgt:
“Vaak is een gieting in brons veel minder goed dan het originele werk in gips. Dat geldt voor veel van Picasso’s sculpturen - het beroemde kubistische hoofd van Fernande is beter in gips,
- Gegevens
Chillida gaat verder over de ruimte binnen het werk: “Mijn werken zijn massief, omdat ik het mezelf nooit zal toestaan een werk te maken waarvan de binnenruimte niet toegankelijk is”, en verder: “Ik heb een ervaring gehad met de paarden van de San Marco in Venetië. Ik ken die paarden en op een goeie dag, toen ik in New York was, ontdekte ik dat ze daar ook waren voor een speciaal doel, een restauratie of zoiets.
Ik vroeg aan de directeur van het museum of ik de paarden mocht zien.
- Gegevens
Om iets beter te begrijpen wat Chillida bedoelt met het begrip ‘ruimte’, en voordat ik een tekst van hem citeer, is het verhelderend om een artikeltje te lezen uit de Guardian, van 20 januri 2011. Het luidt als volgt:
- Gegevens
Modulation of Space II (1963) (Lehmbruck Museum Duisburg)
Misschien helpt een wandeling rond het beeld. Want Professor Martins voorstel doet hier geen opgeld: er is hier geen verwevenheid van dingen, want er is slechts één ding: dit beeld. Hooguit is hier sprake van een verwevenheid van vormen.
- Gegevens
Modulation of Space I en II (1963)
Ruimte, schrijft professor David Martin, is een relatie van dingen, niet een ding zelf. Ruimte in zijn volle wezen is de kracht die we voelen in de gegeven verwevenheid van dingen. Ruimte kun je niet terugbrengen tot zomaar een collectie gegeven dingen. Ook is het geen envelop die de som van alle dingen bevat, ook al wordt sinds Newton, en ondanks Einstein, ruimte vaak zo beschouwd.
- Gegevens
Zondagmiddag 24 juli, exact om 13:30, als we zullen beginnen aan onze wandeling, regent het nog steeds, terwijl wij schuil houden onder de luifel van de voormalige Rijksverzekeringsbank, bij het beeld van Hildo Krop. Het wordt niet droog, en met opgewekt gemoed beginnen we aan onze wandeling langs de beelden. Op een enkele minuut na, giet het de hele verdere middag en we eindigen koud en verkleumd, en sliknat om15:40uur. Ik ben ontroerd door het enthousiasme van de twintig deelnemers die niet alleen - ondanks de slechte weerberichten - zijn gekomen, maar ook nog stoïcijns de hele wandeling hebben uitgelopen.
Terwijl ik op de groep wachtte bekeek ik de Tinguely die ondanks de aanhoudende regen opgewekt stond te draaien. Om het leed goed te maken vindt u hier, als hommage aan de geweldige groep van deze middag, een korte impressie van die sculptuur. Het is zeker de moeite waard, als het weer weer eens wat opklaart, nog eens te gaan kijken. http://www.youtube.com/watch?v=JPGg_EftBDc
- Gegevens
Diezelfde middag op bezoek in het atelier van Petra Groen. Ze is werelds, snel associatief, ideeënrijk. Actief in twee werelden: die van de sculptuur in de openbare ruimte, “buitenbeelden” en die van haar atelier “mijn speelplaats”. Opdrachtkunst met een ‘pakket van eisen’ versus ‘autonoom’ of vrij werk. Maakt graag ‘installaties’ en is op zoek naar wat je er zelf in legt, naar je “innerlijke bibliotheek”. Installaties gaan niet over wat er werkelijk is, maar over hoe je de wereld bekijkt, over hoe dat waarnemen van de wereld je ervaring van de wereld beïnvloedt. “Iedereen ziet in hetzelfde iets anders. Je neemt niet de wereld waar, maar wat je er in projecteert”, zegt ze.
- Gegevens
Een kwartier eerder dan afgesproken draaide ik de oprijlaan op. Ze sloot met haar rug naar me toe een container, waarin nog net een motormaaier te zien was. Toe ze zich omdraaide toonde ze twee kletsnatte, morsig groene handen: “Ik geef je even geen hand want ik heb net gemaaid, zie je wel”. Daarna verdween ze naar binnen om te douchen, terwijl ik op het groene erf achterbleef. Er was de stilte van het wijde Groningse land, het gekrakeel van wat vogels, de landschappelijke rust van een maïsveld aan de overkant van de weg. Op de hoek van het erf een sculptuur van drie wankele stapels open doosvormen. Hier woont ze nu drie jaar.
- Gegevens
Zondagmiddag 17 juli, exact om 13:30, als we zullen beginnen aan onze wandeling, stort de hemel al haar water leeg in een felle windhoos, terwijl wij schuil houden onder de luifel van de voormalige Rijksverzekeringsbank, bij het beeld van Hildo Krop. Na tien minuten wordt het droog, en kunnen we met opgewekt gemoed aan onze wandeling langs de beelden beginnen. Op een enkele druppel na, houden we het de verdere middag droog.
- Gegevens
Modulation of Space I (1963)
Wat is dat eigenlijk, ‘Moduleren van de ruimte’? Lastig, zo’n titel. Waarschijnlijk bedoelt de kunstenaar er iets mee wat ik zou moeten snappen, doordat het beeld aanwezig is en de ingewikkelde woorden betekenis geeft. Want ‘moduleren’ is geen eenvoudig woord, en ruimte al helemaal niet.
- Gegevens
Als ik toch eens ooit helemaal alleen, een hele dag mag doorbrengen met één beeld in één ruimte, dan kies ik voor deze van Eduardo Chillida: Modulation d’espace II uit 1963 (nu in het Wilhelm Lehmbruck Museum in Duisburg).
- Gegevens
Op 09-11-2010 mailde Martina Otto deze foto naar mij met de volgende tekst: “Mijn object is nog in wording. Het gaat om de overgang tussen ideaal naar werkelijkheid (…)
De maten zijn:
bak op de grond: 100 cm x 140 cm, 20 cm hoog
aan de muur: 100 cm x 80 cm”.
Dat is behoorlijk groot, groter dan op de foto zomaar te zien is.
- Gegevens
Op 4 mei was ik in het riante atelier van Hubert Zeeman, op de rand van het Java-eiland in Amsterdam. Al heel lang metaalkunstenaar is dit de ideale plek voor hem, je ruikt er nog de historie van de oude scheepvaart, de reusachtige kranen en de stoere kade. Zijn atelier is grofweg in tweeën gedeeld, een voorruimte aan de daglichtgevel, en een achterstuk dat met een gordijn hermetisch is afgesloten.
Als je door het gordijn heen gluurt wordt je een stapel ijzer en ander goed gewaar, zo veel, dat je niet snapt hoe het hier ooit is binnengekomen.
- Gegevens
Ank van Engelen is stoer. Ze houdt van het geluid van de smidse, van de oliegeur van net geleverd staal, van het gekrijs van de slijpmachine, van de hitte van het lasapparaat. Haar vrouwelijke kant zit vooral in haar liefde voor literatuur en poëzie, zegt ze, maar tegelijkertijd heeft ze het over ‘boetseren in staal’ en dat ze heus wel weet dat dat niet kan, maar dat ze het toch altijd weer probeert. Ze houdt ook van die tegenstelling, waar ze ook weer moeite mee heeft: het verhalende van de taal, tegenover het zoeken naar de kern in de beeldhouwkunst. En daarbij gaat het om de onontkoombare noodzaak, voor zichzelf.
- Gegevens
Janine Schimkat zocht ik op in haar atelier, op dinsdag 8 februari. Ze was druk bezig met het concept dat ze wilde laten zien op de tentoonstelling in Leiden, a.s. november. "Maar ik ben er nog niet helemaal uit, en het kan nog veranderen hoor!" Vorige week mailde ze me deze foto, van de opstelling die ik toen in februari bij haar heb bekenen. Glas is haar materiaal, dat ze drapeert over eerder gebakken kleivormen, die ze eventueel verder aankleedt met siliconen.
- Gegevens
Wanneer je de Mariakapel aan de Achterstraat in Hoorn betreedt, kom je in een verlaten en verstilde gebedsruimte in onbruik, waar enkel nog een witte houten vloer, een witgeschilderd tongewelf, en muurhoge spitsboogramen herinneren aan de vroegere functie. De kapel behoort tot het Weeshuiscomplex dat in 1408 oorspronkelijk is ontstaan als katholiek Mariaklooster, inclusief kapel. In 1573 werd de kapel in gebruik genomen als artilleriehuis en de overige delen van het klooster als Burgerweeshuis. Meer dan twee eeuwen heeft het zo dienst gedaan. In 1795 werden hier het Burgerweeshuis en het Huiszittende Armenweeshuis samengevoegd tot het Protestants Weeshuis. Tot 1958 is het complex in gebruik geweest als Weeshuis.
- Gegevens