moore rf1929 2The BBC vertelt in zijn serie History of the World, bij monde van de Leeds Museums and Galleries, over een van de eerste achterover-leunende figuren van Henry Moore, het beeld Reclining Figure uit 1929. (H:54 cm W:82 cm D:37 cm)
‘Het is gehakt uit bruine ‘Hornton’ steen, afkomstig uit de groeven in Noord-West Oxfordshire. De vereenvoudigde vormen tonen de invloed  van niet-westerse beeldhakken, die Moore vond in het British Museum, en van het vroege werk van Pablo Picasso’. Een prachtig voorbeeld van een achterover-leundende bronnimf is nu te zien in de grote Picasso-tentoonstelling in de Tate.

 

picassola source1921  

La Source (1921)

Pablo Picasso

Het artikel vervolgt: ‘de “bobbels en gaten” in de figuur en de sporen in de steen brengen de golvingen in herinnering van een natuurlijk landschap. Moore is geboren in Castleford, Yorkshire in 1898 en volgde de kunstacademie in Leeds van 1919-1921’. Ofwel: het heuvellandschap was Moore met de paplepel ingegoten.

     
wharfedale   Op deze foto’s zijn beide gecombineerd: de beek van Picasso en het landschap Wharfedale in Engeland met de heuvels waar Moore woonde. Picasso laat zijn bron achteroverleunen in een rotsig landschap, ongemakkelijk met een van haar vlezige ellebogen op een steen. Ze heeft de kruik waaruit het water stroomt nonchalant in haar schoot liggen en wijkt totaal af van de bekende ‘bronnimfen’ in de kunst. Die stonden met een kruik op hun schouder en lieten hem leeg lopen over de wereldse akkers. Hét beroemde voorbeeld van die pose is het schilderij van de Franse kunstenaar Ingres.
     
ingres source  

La Source 1820-1856
Jean Auguste Dominique Ingres (1780-1867)
Olieverf op doek 163 x 80 cm
Paris, Musée d'Orsay

Picasso maakt dus een opmerkelijke wending. Hij laat de bron rusten op de grond, in het landschap, alsof ze zelf een onderdeel is van de waterstroom. En Henry Moore volgt hem niet alleen daar in, maar ook nog eens in zijn vormentaal. De zware benen en armen, het kleine hoofd, de kleine ronde borsten zijn meer Picassiaans dan het voorbeeld van de Chac Mool dat hij tijdens een studiereis in Parijs zag in het Trocadero museum.

     
chac mool1  

Chac Mool
Anoniem (Tolteken, Midden-Amerika)

In de literatuur over Moore werd tot nu toe aan deze Chac Mool meer voorrang gegeven dan aan de invloed van Picasso. Maar nu, met de grote Picasso tentoonstelling in de Tate, lijkt daar verandering in te komen. Maar beiden zullen belangrijk geweest zijn als inspiratiebron: het compacte achteroverleunen van de stenen godheid en het ontspannen ‘van de natuur zijn’ van Picasso.
De Chac Mool draagt op zijn buik een schaal, waarvan archeologen vermoedden dat hij te maken had met mensenoffers. Moore heeft het misschien gelezen als teken voor een bron en zich niet aan het idee van bloedoffers gestoord.

     
rf ludwig   En de Source van Picasso heeft hem misschien verleid af te zien van Ingres’ naakt en te gaan werken met plooien. Die zijn tenslotte zo belangrijk dat hij al spoedig een ‘achteroverleunende met draperieën’ maakt.

1000 Resterende tekens