tate mos i 1963 web Modulation of Space I  (1963)
Wat is dat eigenlijk, ‘Moduleren van de ruimte’? Lastig, zo’n titel. Waarschijnlijk bedoelt de kunstenaar er iets mee wat ik zou moeten snappen, doordat het beeld aanwezig is en de ingewikkelde woorden betekenis geeft. Want ‘moduleren’ is geen eenvoudig woord, en ruimte al helemaal niet.

Daarbij hebben we hier nog een handicap: we hebben alleen maar een foto en ons eigen inbeeldend vermogen. Het beeld is ongeveer 70 cm hoog, 55 cm breed en 40 cm diep. Het is al in 1965 aangekocht door de Tate Modern in Londen, 2 jaar nadat het gemaakt is. Als je het daar opzoekt, ontdek je dat ze het in verband brengen met studies naar de natuur, met name met afbeeldingen van boomwortels. Dat is een interessante vondst en brengt het beeld, dat van ijzer is, weg van de menselijke smeedkunst terug naar een organische afkomst, als iets uit de natuur. Daarvan suggereren ze 325 kunstwerken. Het haalt het ook weg van de moeilijke woorden van de kunstenaar, en brengt het terug tot een vergelijking van ‘onregelmatige’ vormen. Van die laatste voegen ze ook suggesties toe, te kiezen uit totaal 1797 werken. Tenslotte suggereren ze het woord ‘ruimte’ met 158 werken. Het is natuurlijk ondoenlijk om alle 325 + 1797 + 158 kunstwerken te gaan vergelijken en dus kies ik voor het begrip ‘ruimte’.
emma dipper 1977Een van de beelden die zich aandienen voor een vergelijking is dat van Anthony Caro, met de titel Emma Dipper (1977), eveneens uit de Tate collectie. De begeleidende tekst spreekt over het Emma-meer in Canada, waar Caro in augustus 1977 vijftien ijzeren beelden maakte. Die werden volgens de site ‘in toenemende mate lineair, terwijl ze ruimte insloten, in kooi-achtige constructies.’ (mijn vertaling) Dit werk is maar liefst ruim 2 meter hoog, drie meter lang en bijna 2 meter breed. En toch is het best mogelijk dat de massa ijzer in het kleine beeld van Chillida, groter is dan die in Caro’s. En dat de ‘ruimte’ die in Caro’s beeld nog zo wijd en open is, in Chillida’s beeld wordt samengeperst. Als dat zo is, en ik denk dat het kan, dan is het moduleren waar Chillida over spreekt een manier van ruimte manipuleren, terwijl Anthony Caro zich naar de ruimte schikt. Misschien komen we zo op het spoor van de werkelijke inhoud van het woord  ‘modulation’, maar we moeten het nog in relatie brengen met het woord ‘ruimte’. 
 (wordt vervolgd)

1000 Resterende tekens